De abanico – net als de stier en de gitaar een van dé symbolen van Spanje. Van de werken van de oude meesters tot het hedendaagse straatbeeld, er wordt al eeuwen gewapperd en gewaaierd. En niet alleen ter verkoeling. In tijden waarin whatsapp science-fiction en openlijk flirten een zonde was, was dit elegante accessoire een fantastisch middel om geheime liefdesberichten uit te wisselen.

Zolang mensen het warm hebben bestaan er al waaiers. In de 15e eeuw verruilde de Europese hofdame het palmblad of de pauwenveer voor de uitvouwbare waaier die was meegekomen van handelsreizen naar het Verre Oosten. En hoewel hij weer praktischer van aard is geworden, heeft de gemiddelde Spaanse vrouw nog steeds een waaier in haar handtas.

Status

Aanvankelijk werd de waaier alleen in adellijke kringen gebruikt. Met prachtige afbeeldingen en kostbare materialen konden de dames zich al koelte toewuivend onderscheiden en hun status benadrukken. Er werden juweeltjes van waaiers vervaardigd, met dure stoffen als zijde, kant en fluweel, voor de hofdames beschilderd door beroemde schilders of bezet met parels en veren. En nog zijn er waaiers in alle soorten en maten. Van heel goedkope van een paar euro, tot rijkversierde vintage-exemplaren waar soms wel €500 voor wordt neergeteld. In het koninklijk paleis van Aranjuez iets onder Madrid is in een prachtige overzichtstentoonstelling te zien hoe de waaier zich in de loop der eeuwen als mode-item heeft ontwikkeld

Onopvallend flirten

Ingesnoerd in korsetten en alles verhullende japonnen met meerdere lagen viel het soms niet mee om het hoofd koel te houden. En dat was beslist niet alleen letterlijk! Onder het waakzame oog van moeders en chaperonnes was het voor jong verliefden en aanbidders lastig flirten, verleiden en privégesprekjes voeren. Dat noopte tot creativiteit en daar kwam de waaier van pas! Er ontwikkelde zich een heuse waaiertaal. Met subtiele bewegingen, aanrakingen en waaiertempo’s lieten de jongedames aan hun aanbidders weten hoe de vlag erbij hing. De jagende jongeman kon het meisje van zijn dromen maar beter niet alleen diep in de ogen kijken!

Waaiertaal

Met de waaier kon het allemaal gezegd en geregeld worden. Hoewel in onbruik geraakt weten veel Spanjaarden nog steeds wat de signalen betekenen. De symbolen worden ook nog regelmatig door flamencodansers gebruikt. Kijkt een schone Spaanse een man diep in de ogen en waaiert ze snel met de waaier, dan is er geen houden meer aan: ‘Ik ben stapelgek op je,’, zegt ze. Waaiert ze traag of opent en sluit ze haar waaier langzaam, dan is ze getrouwd en laat de man in kwestie haar volkomen koud. Waaiertaal is eigenlijk heel logisch en komt vaak overeen met de lichaamstaal die wij kennen. Sluit een vrouw een waaier langzaam, dan is ze wel in voor iets. Sluit ze hem snel, dan is dat een resolute afwijzing. Laat ze haar waaier vallen, dan is het hek van de dam: ‘I’m yours,’ zegt ze. Maar als ze hem gebruikt als bescherming tegen de zon, dan kunnen de mannen het wel schudden. Tikt ze ermee tegen een voorwerp, dan is de boodschap ook duidelijk: deze dame is ongeduldig. Laat ze hem over haar ogen glijden, dan kun je maar beter zo snel mogelijk wegwezen. Smijt ze haar waaier neer, dan is het over en uit. Soms zijn de boodschappen veel subtieler. Als een vrouw stiekem een afspraakje wilde maken met haar geheime minnaar, dan telde ze met haar vingers het aantal baleinen op haar waaier dat overeenkwam met het tijdstip waarop ze wilde afspreken. Daarna bracht ze de waaier naar haar oor, waarmee ze wilde zeggen: ‘Niet doorvertellen hè, dit is ons geheimpje!’.

Deze tekst is eerder verschenen in ESPANJE! en werd geschreven voor Tanja Timmerman. Informatie kan achterhaald zijn. 

Meer lezen?

Man en vrouw met computerSpaans leren: alles wat je moet weten om de Spaanse taal te leren

Zou jij ook zo graag Spaans spreken en verstaan? In dit artikel lees je precies wat je kunt doen om dat voor elkaar te krijgen. ¡Mucha suerte!

CórdobaCórdoba

De weg naar Granada en Sevilla weten we inmiddels wel te vinden, maar Andalusië kent nog zo’n pareltje: Córdoba. Ook hier kun je genieten van de mix van de Moorse, christelijke en Joodse cultuur met als hoogtepunt de prachtige Mezquita. Ga bij voorkeur in mei, tijdens het oer-Spaanse patiofestival.

 

 

 

Wil je meer leuke Spanjetips?

Cover Espanje 02-22

Lees dan ook het mooie tijdschrift ESPANJE!

  • Vier x per jaar 100 pagina’s inspiratie
  • Elke keer weer honderden tips
  • Roadtrips, steden, natuur, cultuur, wonen en  lifestyle
  • Vier edities voor slechts €19,95
  • Dat is 25% korting op de winkelprijs van €6,99
  • Korting op Spaanse films en evenementen
  • Maak kans op gratis boeken
  • Altijd als eerste in huis
  • Ook de digitale editie in je mailbox.
  • Je regelt het meteen via deze link

bestellen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tapasESPANJES ultieme tapas top 10

Tapa is het Spaanse woord voor ‘deksel’ en dat is dan ook precies waar het hapje van oorsprong voor werd gebruikt. Met het warme Spaanse weer komen insecten graag af op een fris glaasje bier of wijn, en om ervoor te zorgen dat die indringers niet in het glas vallen, werd het glas afgedekt met een tapa: een hartig hapje op een schoteltje.