Na 500 jaar onderzoek zijn in 2016 eindelijk alle teksten die verborgen zijn in de wanden, plafonds en muren van het Alhambra in Granada ontcijferd. En waar men vroeger dacht dat het vooral gedichten waren, blijkt het nu vooral propaganda. Niet alleen voor de Nasridenvorsten en hun koninkrijk maar ook voor de islam.
Letterlijk alles staat vol met reclameboodschappen: de muren, pilaren, bogen, fonteinen en plafonds van het Alhambra. In totaal hebben wetenschappers nu 10.000 epigrafische fragmenten ontcijferd. De meest voorkomende epigrammen vertellen over de heldendaden en veroveringen van de sultans, de uitmuntendheid van hun bouwwerken en vooral “Wa-la galib illa Allah” komt veelvuldig voor, het motto van de Nasriden-dynastie dat betekent “Er is geen overwinnaar behalve Allah”. Iedereen die het Alhambra bezocht kreeg zo een les in vroomheid en strijdlust. Uiteindelijk mocht dat niet baten, want nadat andere delen van het Nasridenkoninkrijk al in handen waren gevallen van de katholieke koningen, viel in 1492 ook het doek voor hun hoofdstad Granada. De laatste vorst overhandigde de sleutels van zijn stad aan de katholieke koningen Isabella en Ferdinand. Zij boden hem aan om in de Alpujarras te blijven wonen, maar hij verkoos Afrika.
“Wa-la galib illa Allah” komt veelvuldig voor, het motto van de Nasriden-dynastie dat betekent “Er is geen overwinnaar behalve Allah”
Tienduizend inscripties gecatalogiseerd
Het in kaart brengen van alle teksten van het Alhambra is het werk van arabist Juan Castilla Brazales. Samen met een team van een twaalf mensen heeft hij 10.000 inscripties gecatalogiseerd, vertaald, vergeleken met vergelijkbare legendes en gefotografeerd. De inscripties zijn overal in het Andalusische paleizencomplex aangebracht op hout, pleister- en metselwerk. Castilla heeft zijn best gedaan om werkelijk alle inscripties te vinden. “Het is moeilijk om in het Alhambra ruimtes te vinden die vrij zijn van decoratie. Ik heb urenlang met een verrekijker naar epigrammen aan het plafond gezocht”, herinnert hij zich. De eerste verzen werden in 1564 vertaald door een arts uit Granada met Arabische roots. Pas nu denkt Castilla dat alles in beeld is gebracht. “Ik nam geen genoegen met de inscripties die in zicht waren, ik zocht overal”, zo zei hij tegen de Spaanse krant El País. Zo heeft hij inscripties gevonden in ondergrondse kamers, trappen en zelfs in ingestorte delen van het Alhambra.
Boodschappen aan Allah
In tegenstelling tot in christelijke paleizen en kathedralen, worden in de Arabische en islamitische decoratie geen menselijke en dierlijke figuren afgebeeld. Daarom hebben de bouwers voor de versiering van de Nasriden-stad hun toevlucht genomen tot geometrische en plantaardige vormen en tot kalligrafie. Het Alhambra staat niet alleen vol met gedichten of korancitaten om de identiteit te versterken. Het is volgens Castilla ook een reclametool. Boodschappen aan het adres van Allah komen veelvuldig voor, zoals zoals “Dankbaarheid aan Allah” of “Glorie aan Allah” naast heel korte epigrafen – van een of twee woorden – over abstracte begrippen als geluk, heerlijkheid of zegen en lofprijzingen aan het adres van de vorst. Ten slotte vond Castilla koraninscripties en poëtische teksten.
De onderzoekers tuurden dagenlang met een verrekijker naar het plafond om verborgen boodschappen te vinden
Interactieve dvd-boeken met alle epigrammen
Het onderzoek van Juan Castilla en zijn team maakt een einde aan een werk dat 500 jaar geleden begon. Na de inname van Granada door de christenen werd het Alhambra ook een plek om te bezoeken. Daarmee begon de nieuwsgierigheid naar de betekenis van de geschriften. Maar tot voor kort waren alleen de gedichten vertaald, terwijl men de betekenis van de kleinere epigrammen vaak niet kende. De catalogisering is verzameld in Corpus Epigráfico de la Alhambra, een tweetalige editie van acht interactieve dvd-boeken waarmee je alles wat men weet over iedere inscriptie te weten komt: locatie, vertaling, fotografie, tekening en context. De Unie van Spaanse Universitaire Uitgevers kende dit werk in 2016 de prijs toe voor de beste Spaanse digitale uitgave. Het Alhambra kent door het werk van Castilla en zijn collega’s 10.000 geheimen minder.
Verder lezen: bezoek het Alhambra
Verder lezen: Granada, erfenis van de Moren
Verder lezen: ESPANJE! magazine
