Veel Spaanse spreekwoorden verwijzen naar de roemruchte geschiedenis van Spanje. Er gaan geweldige verhalen achter schuil over bedrogen koningen en smachtende prinsessen. In editie 1 2021 van ESPANJE Magazine zetten we er een paar op en rij. Zoals deze uitdrukking: Pasar una noche Toledano, een Toledaanse nacht door brengen, oftewel: geen oog dichtdoen. Maar waar kom dat nu vandaan? We leggen het hieronder uit. Wil je meer van dit soort verhalen lezen? Bestel dan hier ESPANJE MAGAZINE!
Slapeloze nachten we hebben we allemaal weleens. De Spanjaarden hebben een heel mooi gezegde om te vertellen dat ze geen oog dicht hebben gedaan, namelijk pasar una noche toledana. Over de oorsprong van deze uitdrukking zijn veel verschillende ideeën. Lexicograaf José María Iribarren Rodríguez gaf in 1955 in zijn boek El porqué de los dichos een nogal bloederige historische verklaring. En echt verwonderlijk zou dat niet zijn voor een stad waar christenen, moslims en joden eeuwenlang in relatieve vrede samenleefden maar waar ook weleens de pleuris uitbrak. Zoals in 795 zou zijn gebeurd toen de wali Amrús-al Lleridi honderden Toledaanse nobelen had uitgenodigd in zijn paleis om de komst te vieren van de zoon van de kalief, de latere Abd ar-Rahman. Het was een uitnodiging die ze moeilijk konden afslaan, hoewel ze beter hadden moeten weten. Een paar jaar daarvoor was de zoon van Amrús immers omgekomen bij een opstand door deze zelfde edelen en de islamitische leider zon mogelijk op wraak. Het feest was in volle gang toen om middernacht plotseling alle edelen werden aangevallen en werden onthoofd… Of toch niet…? Iribarren zelf zegt namelijk dat het verhaal waarschijnlijk niet op waarheid berust en zou verwijzen naar een oud Perzisch sprookje van voor de christelijke jaartelling. Volgens Gonzalo Correas, die in 1627 zijn Vocabulario de refranes schreef, heeft het gezegde een heel andere oorsprong. Vrouwen uit de stad Toledo konden de nacht voor de feestelijkheden van San Juan van de zenuwen de slaap niet vatten. Ze dachten namelijk dat ze zouden trouwen met de eerste man van wie ze de naam zouden horen na middernacht. Ze bleven dus op in de hoop dat ze iets zouden horen. In 1611 gaf de Toledaanse lexicograaf en schrijver Sebastián de Covarrubias in zijn boek Tesoro de la lengua castellana o española echter al een andere uitleg die zo logisch lijkt dat het bijna jammer is als hij waar zou zijn. Hij zegt namelijk dat iemand simpelweg een noche toledana heeft wanneer hij wakker wordt gehouden door de muggen. Zo simpel kan het zijn. Niks koppensnellers, niks smachtende vrouwen. Vervelende steekmuggen!
