Voor de boekenliefhebber is mijn wijk, de Barrio de las Letras, dé plek om te zijn: overal zitten boekenwinkels, enkele eettentjes hebben plankjes voor boekuitwisseling. Er wonen en woonden allerlei schrijvers, waaronder de Schrijver des Vaderlands, Miguel de Cervantes, bekend van zijn beroemde Don Quichot. Zijn huis is nog te bewonderen, grappig genoeg in de Calle Lope de Vega – terwijl het huis van die andere beroemde schrijver en dichter Lope de Vega in de, jawel, Calle de Cervantes ligt. Zelfs verkies ik als pronkstuk van onze wijk de Librería Desnivel: een pracht van een reisboekenwinkel, gespecialiseerd in boeken over bergbeklimmen, met twee grote houwelen als ingang.

Over mooie boekenwinkels gesproken: in het centrum bevindt zich La Central. Het is een dromerige boekenwinkel: oude trappen in een statig pand, maar met een moderne presentatie. Niet alleen hebben ze prikborden vol met lezerstips, ook is er een speciaal rek voor boeken die in geen enkele krant zijn besproken maar volgens het personeel toch de moeite waard zijn. In een onopgemerkt hoekje is een plankje in het Spaans vertaalde Nederlandse literatuur. Vooral veel Cees Nooteboom. Verder nog wat klassiekers van Mülisch, Herman Koch. Ja, zelfs een beduimelde roman van onze hispanist Johan Brouwer. En ene Els Beertens, voor de Spaanse lezer warm aanbevolen door het Dagblad van het Noorden! Die zal hier nog wel even op de plank blijven, lijkt me.

De boekenliefhebber zit goed in Madrid. Want ook het hele park is voor hem gereserveerd. Er is zelfs een kleine lieflijke bibliotheek. En niet alleen op vele bankjes zit iemand te lezen, ook zie je rond flaneertijd nu overal mensen lopen met grote poezen op hun papieren tassen. Het is het logo van de boekenbeurs in het Retiro. Een opengeslagen boek vormt de snorharen van de poes.

Zodra we er aankomen, zien we een lange rij van kraampjes, ieder met een eigen specialisatie (boeken over de natuur, esoterische onderwerpen of horror) of publiek (opvallend veel kinderboeken hier). Het leuke van de boekenferia: de schrijvers zelf zijn ook aanwezig voor uitgebreide signeersessies, of simpelweg om een beetje reclame te maken voor hun boeken.

Als we bij een kraampje met historische romans komen, looft de auteur Javier Tazón zijn waren uitgebreid. Hij begint spontaan een stukje voor te lezen, een jongen koopt direct zijn boek. Aangestoken door zijn enthousiasme raken we aan de praat. ‘U vindt Spaans lezen moeilijk? Geeft niets, niet alleen zijn mijn boeken enorm spannend, ook is het Spaans erg eenvoudig zonder dat ik aan stijl verlies’, vertrouwt de schrijver ons zelfverzekerd toe. De dame van de uitgeverij knikt heftig. En jawel, ook ik ga voor de bijl. Even later loop ik weg met een boek waarin de auteur het volgende heeft neergeschreven: ‘Voor de goede en moedige Nederlandse lezers, moedig zoals eens de grootste zeevaarders ter wereld’. Ja, zo’n quote schept natuurlijk verplichtingen: sindsdien ploeg ik manhaftig elke dag een stukje door het (overigens erg boeiende) boek.

Wanneer ik een dag later op het middaguur door het Retiropark wandel, kom er verschillende klassen met schoolkinderen tegen. Ook zij allemaal vrolijk met een tasje met een grote poes erop. Complete kramen worden bestormd door de kleintjes. De begeleidend lerares vertelt me: ‘Het is goed om te lezen en de kinderen al vroeg met boeken kennis te laten maken. Ze krijgen daarom allemaal wat geld mee van hun ouders en dan gaan we met de hele klas een boek kopen.’ Trots worden de nieuwe aankopen met elkaar vergeleken.

Het is geen overbodige luxe. Recent onderzoek liet zien dat ongeveer 1 op de 5 Spanjaarden nauwelijks of nooit leest. 70 procent van de bevolking maakt geen gebruik van een bibliotheek. Hoogste tijd dus om jongeren aan het lezen te krijgen. Tegelijkertijd verbaas je je erover waarom er dan toch enorme volksstammen op de been zijn om de boekenbeurzen te bezoeken. Ten eerste geven Spanjaarden graag boeken cadeau. Er is zelfs een speciale feestdag voor: San Jordi, gevierd op 23 april, waarop je je geliefde een roos of een boek dient te geven. Ten tweede is er een groep van 28,6% van de Spanjaarden die iedere dag een boek lezen. Kortom, de boekenmarkt wordt voornamelijk door deze actieve lezers flink gespekt.

Er zijn van die plekken waarvan je in je naïviteit gelooft dat jij de enige van alle buitenlanders bent die ze kent. Zo ken ik een klein kapelletje, een beetje buiten het centrum van Madrid. Prachtige fresco’s prijken op het plafond. Vroeg of laat, in winter of zomer, er is vrijwel nooit iemand. Ik tuurde eens met mijn rug op een bankje een half uur naar boven – niemand die je stoort.

Het kerkje waarover ik het heb, niet ver van het Príncipe Pio-station, is de Ermita de San Antonio de la Florida. Aanvankelijk weinig opvallend, ware het niet dat er een kopie naast staat. Twee identieke kerkjes dus. Maar niet van binnen. In één ervan ligt de beroemde schilder van de fresco’s, Francisco de Goya, begraven.

Wat zien we hier? Uiteraard, San Antonio in het midden. Hij heeft net een man weer tot leven geroepen die door zijn vader zou zijn vermoord, maar gelukkig kan hij nu nog even bevestigen dat deze onschuldig is.
Maar er is meer. Er zijn bijvoorbeeld opmerkelijk veel meisjes te zien die bij dit wonder aanwezig zijn. En dat is niet voor niets. San Antonio is namelijk de beschermheilige van de (nog) vrijgezelle vrouwen. Als je graag aan de man wil komen: schrijf een briefje, een gebedje aan Antonio! Vandaar dat Goya van de koning ook de opdracht kreeg om deze kapel te versieren: het was één van de populairste devotieplekken van de stad.

Intrigerende combi

Dit voorjaar werd de meisjescultus doorgetrokken met een expositie waarin fotografie van jonge modellen gecombineerd werd met de schilderkunst. Een intrigerende combinatie.
Maar zoals Stef Bos al zong: mooie vrouwen heb je nooit voor je alleen. Een tijdje terug plofte er een persbericht van een ‘Senior Account Director’ uit Engeland(?!) in de mailbox. Of we de zeldzame kans wilden benutten om een uniek kerkje met een bijzondere expositie bezoeken?

Ach, het maakt niet uit. Het blijft hier onverminderd magisch.

Praktische info: Je vindt Ermita de San Antonio de la Florida op loopafstand van het Príncipe Pio Station. Adres: Glorieta de San Antonio de la Florida, 5.

Twan woont in Madrid en werkt daar als journalist en reisleider. Hij houdt van de oneindigheid van het Spaanse binnenland. Meer verhalen van zijn hand kun je lezen op zijn website www.hartjespanje.com