Het is weer bijna weer tijd voor het grootste evenement van de stad Málaga: de jaarlijkse feria. Veel bewoners maken zich al op voor een week lang feest en halen hun flamencokleding uit de motteballen. Horeca-ondernemers bereiden zich voor, traditionele koetsen worden opgepoetst, paarden geborsteld en tienduizenden lichtjes worden weer opgehangen in de straten en op het feria-terrein.

De officiële opening is op vrijdagavond 11 augustus met een toespraak door La Mari, zangeres van de bekende flamencogroep Chambao. Vanaf het balkon van het gemeentehuis aan de Paseo del Parque spreekt zij het publiek toe, waarna een spetterende vuurwerkshow volgt op het vlakbij gelegen strand van La Malagueta.

Zaterdag beginnen de feestelijkheden om 14 uur in het centrum van de stad. Veel bars en restaurants verplaatsen hun spullen naar buiten voor de deur en op pleinen staan ‘casetas’, feesttenten waar feestvierders terecht kunnen om hun dorst te lessen met ‘Cartojal’, een zoete, witte wijn, een ‘rebujito’ (Manzanilla-sherry gemixt met frisdrank) bier of andere dranken. Overal wordt tapas geserveerd en zijn optredens georganiseerd of dansfestijnen ontstaan spontaan midden op straat.

Verlichting

Een belangrijk moment van de feria vindt plaats op zaterdagavond wanneer wanneer de lichtjes voor het eerst worden ontstoken. De stad is prachtig versierd en vooral de eerder genoemde Paseo del Parque, de Alameda Principal en diverse straten in het centrum zijn schitterend verlicht. Ook de toegangspoort naar het feria-terrein bevat duizenden lichtjes. Dit jaar is dat een replica van het Palacio de las Aduanas (het douanepaleis) waar het Museum van Málaga is gevestigd. De feria-poort in het centrum staat aan het begin van de beroemde winkelstraat Calle Larios. Deze is hetzelfde als de voorgaande jaren met de ‘biznaga’ als belangrijkste symbool. Goed om te weten is dat de gemeente bij de verlichting duurzaam te werk is gegaan en dat alle verlichting uit ledlampjes bestaat.

Optredens en stierengevechten

Het gehele feria-programma bevat ruim honderd optredens verspreid over de week met artiesten zoals: Erika Leiva, David Bustamente, Café Quijano, Antonio Cortés, Danza Invisible, Soraya en Camela. Zowel in de stad als op het feria-terrein worden tal van activiteiten voor kinderen georganiseerd en een ander belangrijk onderdeel wordt gevormd door de stierengevechten die vrijwel dagelijks plaatsvinden in de arena Plaza de Toros La Malagueta.

Romería

Een van de hoogtepunten van de feestweek is de Romería de la Virgen de la Victoria op zaterdag 12 augustus. Zij is de patroonheilige van de stad en wordt in een feestelijke optocht vanaf het gemeentehuis naar de basiliek Virgen de la Victoria gedragen. Feitelijk wordt met de feria het einde van de Moorse overheersing herdacht. In augustus 1487 verdreven de Katholieke Koningen de laatste Moren uit de stad en sinds 1491 wordt dit al gevierd.

Wil je de feria echt meemaken, zorg dan dat je rond 14 uur in de stad bent en wandel door de stad en blijf daar hangen waar je de sfeer het leukst vindt. Drink een ‘Cartojal’ of een ‘rebujito’ en bestel hier en daar een tapaatje. Voor het feest ’s avonds verplaats je je naar het feria-terrein buiten de stad. Hier is in een mum van tijd een feeststad gebouwd bestaande uit ‘casetas’ (feesttenten), bars en restaurants en hier vind je ook de kermis. De gemeente zet extra bussen in om mensen tussen het feria-terrein en de stad te vervoeren. Maak niet de fout om met de auto te proberen het centrum van Málaga te bereiken. Het verstandigste is gebruik te maken van het openbaar vervoer of te rijden tot het winkelcentrum Plaza Mayor en vandaar de trein van Cercanías naar halte Málaga-Centro te nemen. Zaterdag 19 augustus is de laatste dag. Klik hier voor meer informatie van de gemeente over de feria en het programma.

Reisgids Málaga

Wil je meer weten over Málaga en omgeving en wat je daar zoal kunt zien en doen? Bestel dan de reisgids Málaga, de leukste trips door stad en omgeving geschreven door Else Beekman. Dit kan via deze link of door een mail te sturen naar else@inspanje.nl.

Else Beekman woont sinds 2003 in Málaga en geniet met haar twee zoontjes van de prachtige omgeving en van het Spaanse leven met een internationaal randje. Ze schrijft voor diverse media, waaronder haar eigen websites InSpanje.nl en MeerSpanje.nl.

Andalusië heeft zeer diverse toeristische trekpleisters. Voor de cultuur- en geschiedenisliefhebbers zijn er de historische steden zoals Granada, Sevilla, Cádiz en Córdoba en de prachtige moorse witte dorpjes. Ook Málaga is een populaire stad voor een stedentrip. Voor sportieve toeristen en natuurliefhebbers is er de bergketen Sierra Nevada, met een omvangrijk net van wandelroutes, mogelijkheden voor alpinisme en in de winter uitgebreide wintersportmogelijkheden. En strandliefhebbers strijken neer aan de Costa del Sol.

Andalusië is de grootste Spaanse autonome regio qua inwoneraantal. De regio is vooral bekend vanwege de Costa del Sol, de flamenco en de prachtige moorse steden Granada en Sevilla. Maar ook steden als Málaga en Cádiz trekken steeds meer bezoekers.

Andalusië grenst in het noorden aan Extremadura en Castilië-La Mancha, in het oosten aan Murcia, in het zuiden aan de Middellandse Zee en Gibraltar, en in het westen aan Portugal en de Atlantische Oceaan. Het landschap van Andalusië is grofweg te verdelen in drie delen: 1) De Sierra Nevada en aangrenzende sierra’s in het zuiden en oosten met als hoogste bergpiek de Mulhacén van 3482 meter. 2) De Sierra Morena in het noorden op het grensgebied van Extremadura en Castilië-La Mancha. 3) De vallei van de Guadalquivir ligt hier tussenin.

Andalusië wordt weer onderverdeeld in acht provincies, die in alle gevallen dezelfde naam dragen als de hoofdstad: Almería, Cádiz, Córdoba, Granada, Huelva, Jaén, Málaga en Sevilla.

Lees ook: Rondreis door Andalusië: Sevilla, Granada en Córdoba

Wat heeft Andalusië te bieden?

Andalusië heeft zeer diverse toeristische trekpleisters en biedt voor elk wat wils. Voor de cultuur- en geschiedenisliefhebbers zijn er de historische steden zoals Granada, Sevilla, Cádiz en Córdoba en de prachtige moorse witte dorpjes.

Voor sportieve toeristen en natuurliefhebbers is er de bergketen Sierra Nevada, met een omvangrijk net van wandelroutes, mogelijkheden voor alpinisme en in de winter uitgebreide wintersportmogelijkheden. Maar dat is slechts één optie. In totaal telt deze regio meer dan 100 nationale parken en natuurgebieden, van de immens groene Sierra de Grazalema, tot de woestijn in de provincie Almería, waar diverse westerns zijn opgenomen.

De Costa del Sol en de Costa de la Luz zijn populair onder strandliefhebbers. Torremolinos en Marbella zijn wereldberoemd, maar er zijn ook nog steeds rustige stranden te vinden die niet overspoeld worden door toeristen, bijvoorbeeld in het oosten en uiterste westen van Andalusië. Tot slot heeft Andalusië ongeveer negentig golfclubs die golfbanen hebben met 18 holes of meer.

Meer lezen?

We hebben alle reistips en achtergrondartikelen over Andalusië op een rijtje gezet. Klik hier voor een overzicht van meer dan 100 artikelen over Andalusië op deze website

Meer lezen?

Alle regio's van Spanje

Hier vind je informatie over de verschillende Spaanse regio's, allemaal op één overzichtelijke pagina. Van Asturië tot aan Valencia en van Melilla tot aan Aragón: ESPANJE! geeft je alle kennis over de prachtige autonome gemeenschappen in Spanje.

Tickets voor alle belangrijk bezienswaardigheden in Spanje!

Ga je op stedentrip naar Barcelona of wil je tijdens je vakantie in Andalusië ook een bezoek brengen aan het Alhambra? Zorg er dan voor dat je je entreekaarten van tevoren bestelt. Met ESPANJE! kan dat heel makkelijk online, snel en betrouwbaar.

De kans dat je de komende maanden in Málaga stuit op ritmisch geroffel op de cajón, elegant zwierende armen, stampvoetende hakken en melancholische stemmen is erg groot. Tot 9 september wordt daar namelijk de vijfde Flamenco Biënnale gehouden.

Een groots gala in het stedelijke Teatro Cervantes vormde afgelopen 3 maart de aftrap. Susana Lupiáñez ‘La Lupi’ speelde de hoofdrol. Ruim veertig jaar geleden weigerde deze danseres naar de crèche te gaan zonder haar flamencojurk. Nu is ze Málaga’s beroemdste internationale flamenco-artiest. Om haar en alle andere aan dit genre en de stad verbonden artiesten te eren, heeft de provincie Málaga de Bienal de Arte de Flamenco in het leven geroepen. Tot het eindgala in september zullen ruim driehonderd artiesten hun kunsten vertonen tijdens 75 concerten en optredens verspreid over dertig gemeenten. Daarnaast organiseren de verschillende plaatsen nog tal van andere, aan de biënnale gerelateerde evenementen.

Flamencoroutes

Interessant zijn de flamencoroutes door de stad. Te voet leer je zo meer over de rol die het muziekgenre speelde in het dagelijks leven van de Malagueños. Tot en met 27 augustus zijn er negen zondagen onder leiding van de gelegenheidsgids Paco Roji. Hij is flamenco aficionado en groot Málaga-fan en stelde wandelingen samen door diverse wijken, langs woningen van bekende flamencoartiesten, bekende tablaos of cafés chantants waar deze volksmuziek een belangrijke plek innam. Een bijzondere manier om de stad te leren kennen. Elke route heeft een eigen thema. Interessant is bijvoorbeeld de route van 4 juni, wanneer er verschillende flamencozalen en cafés bezocht worden.

Opera Carmen

Van alle optredens en concerten die tot september gehouden worden, belooft de uitvoering van de flamenco opera ‘Carmen’ van Salvador Távora op muziek van Bizet, een bijzondere ervaring te worden, voor wie het geluk heeft deze bij te kunnen wonen. De klassieker werd inmiddels al ruim 1.800 keer in 24 landen opgevoerd en gezien door meer dan twee miljoen mensen. Niet alleen de voorstelling zelf is indrukwekkend, ook de plek waar deze op 10 juni wordt gehouden is uniek. De beroemde Grot van Nerja vormt het decor. Het publiek zit omringd door stalagmieten en stalactieten met een geweldige akoestiek meters onder het aardoppervlak. De opera valt tevens binnen het programma van het Festival Cueva de Nerja, met jaarlijks in juni vijf optredens – klassieke muziek, ballet en flamenco – in de ondergrondse kathedraal.

Else Beekman woont sinds 2003 in Málaga en geniet met haar twee zoontjes van de prachtige omgeving en van het Spaanse leven met een internationaal randje. Ze schrijft voor diverse media, waaronder haar eigen websites InSpanje.nl en MeerSpanje.nl.

Alles waar Spanje om bekendstaat, vind je in Sevilla, om precies te zijn in de zigeunerwijk Triana. Flamencozangeres Rosario La Tremendita leidt ons door haar geboortewijk, de broedplaats van de flamenco, en we gaan op bedevaart naar El Rocío.

De brede rivier de Guadalquivir snijdt Sevilla dwars doormidden. Aan de ene kant ligt het centrum. Het dwarrelt er van de toeristen. Ze vergapen zich aan de moors-christelijke mudéjarbouwstijl van het Alcázar kasteel waar, zo fluistert de gids ons in het oor, koning Juan Carlos destijds met zijn minnares gerieflijke momenten doorbracht. Toeristen bewonderen de naastgelegen kathedraal en het monumentale Plaza de España. Ze dolen door kriskrasstraatjes van Santa Cruz, met authentieke tapasbars en terrassen op straat in de koelte van de overhangende huizen. Vlak voor de brug over de Guadalquivir, de Puente Isabel II, droogt de toeristenstroom op.

Check ook: onze Top 10 beste hotels in Sevilla

Triana, zigeunerwijk

Aan de overkant van de rivier ligt de meest bezongen wijk in de flamencogeschiedenis: Triana. De verkeerde kant, heet het in Sevilla ook wel. Hier, in de smalle straten achter de kade, vestigde zich in de loop der eeuwen een grote zigeunergemeenschap. De wijk bleef lange tijd een afgezonderd deel van Sevilla. Zigeuners (gitanos) en aan lager wal geraakte niet-zigeuners (payos) deelden elkaars armoedige lot. Voor buitenstaanders mocht Triana een no-go-area zijn; de inwoners zelf waren maar wat trots op hun wijk en staken alleen in noodgevallen de rivier over. Ze waren er zo arm als de kerkratten, maar nergens kon je beter feesten dan in Triana.

In de 18e en 19e eeuw werkten veel inwoners in de wijk als ijzersmid. In de smidse klonken boven het ritmische getik van de hamers de prachtigste liederen. De gitanos gaven hun muziek een vleugje mystiek uit een andere, verre wereld mee en brachten vele legendes voort. Zo bracht señor Manuel Cagancho z’n gehoor in trance met zijn emotionele manier van zingen. Hij noch de vele andere grote namen uit Triana hebben met hun muziek ooit geld verdiend. Zelfs niet in de hoogtijdagen in het midden van vorige eeuw. Hun muziek klonk alleen in de beslotenheid van hun eigen huizen in Triana. Ze wensten geen andere beloning dan de aanmoedigingskreten (jaleos) van de toehoorders.

Flamenco in rokerige kroegen

Rond 1850 was flamenco voor het eerst buiten de eigen kring en wijk te horen in de cafés cantantes. Dat waren niet wat je noemt heilige tempels van flamencokunst. In de rokerige kroegen dronken artiesten na de voorstelling een glaasje met de bezoekers en bedelden in het voorbijgaan om sigaretten, drankjes en geld. In Sevilla en Triana bestaan nog steeds een paar van zulke bars, waar artiesten in- en uitlopen en spontaan hun gitaar oppakken, zoals Carbonería in het centrum van Sevilla. Of Lo Nuestro in Triana, waar je tot in de kleine uurtjes kunt swingen op live flamencomuziek, die de bezoekers aanzet tot de meest krankzinnige sevillanas. Na 1950 komen in plaats van de cafés cantantes van weleer tablaos, gelegenheden waar bezoekers al tafelend en drinkend een show kunnen zien. De grote namen, onder wie zanger Camarón, leerden er het vak. Tablaos zijn er nog altijd veel in Sevilla, maar de top zie je er niet meer. Die treedt op in concertzalen en op festivals over de hele wereld.

Rosario

Zo ook zangeres (cantaora) Rosario La Tremendita. We ontmoeten haar op het hoofdplein Plaza del Altozano. Bij haar gigantische stemgeluid verwacht je niet deze meisjesachtige verschijning. We lopen elkaar dan ook bijna voorbij. Rosario werd 27 jaar geleden geboren in deze wijk en woont er nog altijd. Maar er is weinig wat nog herinnert aan het roemruchte verleden van de wijk. We zien vooral brede winkelstraten met huizen met moderne gevels opgetrokken uit fonkelnieuwe bakstenen. Rosario knikt. “Het is een dure, trendy buurt geworden. Toen de projectontwikkelaars eind vorige eeuw bezit namen van de wijk, vertrokken de meeste zigeuners noodgedwongen naar de buitenwijken. Hele huizenblokken werden gesloopt. Advocaten, artsen en ICT’ers betrokken de nieuwe huizen of knapten oude woningen op. De buurt ademt hier niet meer flamenco zoals in mijn jeugd,” zegt ze met spijt in haar stem. Op het plein lopen we haar tante tegen het lijf, die ons vergezelt naar hun geboortehuis in een van de kronkelstraatjes in hartje Triana waar oma nog steeds woont. “Daar, achter dat raam, ben ik geboren,” vertelt ze.

Rokkenjagen

Rosario groeide op in een echte flamencofamilie. “Bij ons stonden op de bank steevast twee gitaren.” Haar overgrootmoeder had 21 kinderen die allemaal in Triana woonden. Ze wijst naar boven. Daar, op het dakterras, verzamelde zich de familie, inclusief de buren, de overburen en iedereen die maar wilde spelen en zingen of klappen. In haar jeugd was flamenco nog niet de podiumkunst die het nu is, maar een manier van leven. Drinken, roken en rokkenjagen tot je erbij neerviel. ‘Ik ben flamenco’, heette het. Zo was het ook voor Rosario’s vader, die nog steeds de flamenco lifestyle aanhangt. Elke avond treedt hij op in een tablao in het centrum. Toch was het haar vader die Rosario aanspoorde om haar kunst serieus te nemen en dagelijks te studeren, mee te doen aan concoursen en alle opnames van de klassieke grootheden te bestuderen. Hij bracht haar ook de discipline bij die hij zelf nooit had kunnen opbrengen. “Zo leef ik mijn vaders droom.”

Weergaloos feesten

Rosario neemt ons mee naar haar oom in Triana. Zijn winkel, met een keur aan old school flamenco- en relisouvenirs, is op zich al een bezoekje waard. Oom zelf is nog niet helemaal in het land der levenden na een lange nacht vol drank en feesten. Hij was net als wij en vele inwoners van Triana op de laatste doorwaakte nacht van de jaarlijkse pelgrimage in het nabijgelegen El Rocío. Het gehucht stelt niet veel meer voor dan een kerk, waarin de maagd van Rocío huist, en een honderdtal huizen waar de pelgrims slapen, feestvieren en bidden in elk hun eigen kapel. In het pinksterweekend ttransformeert dit dorp tot de grootste bedevaartplek van Zuid-Spanje. De verschijning van de maagd van Rocío wordt er op z’n Andalusisch gevierd met wijn, flamenco en weergaloos feesten.
Vijf dagen eerder vormt de wijk Triana het vertrekpunt voor een van de drie hoofdroutes naar El Rocío. De mannen, vrouwen en kinderen van de broederschap van Triana maken zich op voor een dagenlange tocht in traditionele huifkarren voortgetrokken door ossen. Sinds eeuwen loopt de lange stoet van karren, paarden en wandelaars dezelfde route op onverharde, stoffige paden. Onderweg drinken de pelgrims wijn, veel wijn, en zingen ze hun speciale pelgrimsliederen. Bij de rustplaatsen onder de sterrenhemel dansen en zingen de pelgrims sevillanas, begeleid door gitaar, fluit en handgeklap.

Kijkje in de Spaanse ziel

Sevilla mag bekend zijn om de Semana Santa, El Rocío biedt waarschijnlijk het beste kijkje in de Spaanse ziel. De pelgrimage is voor een nuchtere Nederlander een onnavolgbare combinatie van mystieke godsdienstbeleving en ongecompliceerd feestvermaak. In het pinksterweekend drommen honderdduizenden bezoekers samen. Bijna alle vrouwen dragen flamencojurken, modern tot op de knie, romantisch wit kant of klassiek gestipt. De een nog prachtiger dan de ander, geen twee zijn er hetzelfde, en altijd de roos ferm op het hoofd. De mannen gaan gekleed in een traditioneel Andalusisch pak, met brede westernhoed en gesteven rodeojas.
In de huizen van de broederschappen eten en drinken de leden samen met bezoekers, die gastvrij worden onthaald. Binnen en buiten worden sevillanas gedanst en op de stoffige straten wemelt het van de koetsen en ruiters (de vrouw schrijlings bij de man achterop). Ondertussen lopen de pelgrims in en uit de kerk, waar de een na de ander op de knieën zakt voor het heilige relikwie, dat omgeven door klatergoud staat uitgestald voor het altaar. In het holst van de nacht rooft een van de broederschappen volgens oud gebruik het Mariabeeld uit de kerk, waarna de wilde menigte in extase probeert Maria aan te raken.

Na een tocht langs alle broederschappen keert de maagd bij het ochtendkrieken terug naar de kerk. Na de wandeling door Triana brengt Rosario ons weer terug naar het plein Plaza del Altozano. Daar aan de kades van de rivier, aan de Calle Betis, speelt zich in de zomer het uitgaansleven van Sevilla af, in en op de straten rond de flamenco- en tapasbars. Daar laten de jongeren zien dat je ook nu nog nergens anders beter kunt feesten dan in Triana.

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 3, jaargang 2012) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Annet Maseland.

Oefen je Spaans met deze samenvatting over de Sevillaanse wijk Triana.