Voor twaalf euro koop je een strippenkaart en krijg je een glas. Vervolgens kun je in het hele dorp overal proeven. Een even simpel als leuk en makkelijk systeem. Er zitten twaalf strips op je kaart maar na een stuk of zes keer braaf mijn stripje te hebben afgegeven, blijkt dat de wijnschenkers het zelf ook niet meer zo nauw nemen. Het is een dorpsfeest en een jaarlijks hoogtepunt in het rustige leven van de Priorat.

Ultieme rust

Welke reisgids je ook openslaat, je zult er nauwelijks informatie vinden over de Priorat. Bijna niemand kent dit rurale gebied. Alleen onder wijnkenners is de Priorat befaamd. In nog geen twintig jaar is hier dankzij een aantal inventieve pioniers de wijnbouw wereldberoemd geworden. Het is een heuvelachtig gebied omgeven door een rotsachtig massief, de Montsant. De aanblik van het landschap wordt daarnaast bepaald door pijnbomen, wijnranken en kleine, vaak charmante dorpjes. Falset is het regionale centrum en met drieduizend inwoners veruit de grootste plaats in de wijde omgeving. De meeste andere dorpjes tellen slechts tweehonderd zielen, sommige zelfs maar dertig. Maar van spookdorpen is hier geen sprake. Het gebied is binnen Spanje langzaamaan steeds geliefder geworden. Rustzoekers uit Barcelona komen graag in het weekend hierheen.

Pionier

De grootste verandering in de Priorat vond plaats aan het eind van de jaren tachtig toen enkele jonge wijnproducenten zich hier vestigden om nieuwe kwaliteitswijnen te ontwikkelen. De wijnbouw was in het slop geraakt door de filoxera, de druifluis die hier eind 19e eeuw stevig huishield waardoor de wijngaarden verloren gingen. Nadat Alvaro Palacios, telg van een vooraanstaande wijnfamilie uit de Rioja, hier wijngaarden opkocht om er in 1989 zijn eigen bodega te starten, ging het snel. Na enkele jaren bracht een doos van zijn wijnen bij Christies in Londen zesduizend euro op. Vrij snel daarna deed Robert Parker, de wijnautoriteit bij uitstek, zijn inmiddels fameuze uitspraak: ‘Als de Priorat niet de beste wijnstreek ter wereld is, dan behoort het toch zeker bij de top drie.’ Sindsdien is de Priorat bij connaisseurs een begrip. De complexe wijnen uit deze regio sieren inmiddels de menukaarten van gerenommeerde restaurants over de hele wereld, vco-ral in de Verenigde Staten.

Slapend rijk worden

De Priorat heeft een stenige grond die vooral bestaat uit leisteen. Deze ondergrond verleent de wijnen uit de Priorat een stevige mineraliteit en een unieke smaak. De druiven worden ver uit elkaar geplant om zoveel mogelijk te pro teren van deze mineraliteit. Behalve Palacios is ook Ferrer Bobet een wijnpionier in deze streek. Een jaar of zes geleden liet hij een futuristisch ogende bodega bouwen, vlakbij het dorpje Porrerra. Het zilvergrijze gebouw lijkt een beetje op een vliegende schotel. Ferrer Bobet houdt optimale controle over zijn wijnbouw en gaat zelfs zo ver dat hij wijngaarden huurt van boeren in de buurt. Hij betaalt ze vijftienhonderd euro per maand met de voorwaarde dat ze niets meer doen. Want de wijnmaker wil zijn eigen gang te kunnen gaan. Voor de boeren in kwestie is dat een nogal dubbele ervaring. Ze worden rijk, vijftienhonderd euro per maand is in Spanje een goed salaris, maar kunnen dus niet meer hun beroep uitoefenen. Ook levert het scheve ogen op bij boeren in de buurt. Ferrer Bobet investeert in kwaliteit en boeren willen vooral kilo’s produceren omdat hen dat meer oplevert. Maar ook dat is in de Priorat een moeizame zaak. De meeste druivenplanten hier dragen maar tien procent van wat ze in pak- weg de Bordeaux dragen. Hierdoor is de oogst, vaak op steile hellingen, een zware klus. Voor het plukken wordt dan ook vaak veel meer betaald dan elders. Ecologisch produceren is in de Priorat de norm geworden. Waar in de Bordeaux elke drie weken preventief wordt gespoten, blijft dat in de Priorat achterwege. Dat kan ook makkelijker omdat hier weinig regen valt en ziekten vaak ontstaan na regenbuien.

Panoramisch proeven

Een wijn proeven bij Ferrer Bobet is een geweldige ervaring. De vriendelijke Helena spreekt goed Engels en vertelt alles wat we willen weten. Als we na de rondleiding eindelijk onze beloning incasseren, het proeven, overtreft het al onze verwachtingen. De ruimte waar wijnen worden ge- proefd is halfrond waarbij de ronde wand compleet van glas is. Terwijl we genieten van een fantastisch pano- ramisch uitzicht op wijnranken, stijgt een stevig aroma op uit het glas en verwent de neus. Onwillekeurig rek ik dit moment, alvorens de smaaksensatie te ondergaan. Dan drink ik. Ik proef kers en karamellen en laat de wijn als vanzelf heel erg lang door de mond gaan alvorens te slikken, wat bij proeven natuurlijk niet moet. Wat een groot genot. Wat een mooie ondertonen heeft deze wijn en vooral ook wat een puurheid. Het robuuste karakter van deze wijn paart kracht aan een enorme subtiliteit en smaakrijkdom. De bewerkelijkheid en de lage productiehoeveelheden, maken de Prioratwijnen duur. Beneden de twaalf euro is er niets en prijzen van twintig tot vijftig euro komen veel voor. De wijn uit 2008 die we nu proeven kost hier 25 euro. In Nederland betaal je tegen de zeventig euro per fles.

Zoete neus, droog karakter

’s Middags zitten we bij Buil & Giné, ook een van de nieuwere bodega’s uit de Priorat. De aanpak hier is totaal anders. Pilar die ons rondleidt, is vriendelijk en weet best veel, maar het is duidelijk dat het niet haar dagelijkse werk is. De ontvangstruimte is een heuse wijnwinkel waar je ook souvenirs kunt kopen, variërend van pennen tot t-shirts met grappige teksten. Topwijn is hier de rode Pleret die de kracht heeft van een bourgogne en vooral een goede begeleider is van een stevige vleesmaaltijd. Van totaal andere orde is de witte wijn, JoanGi- né. Witte wijnen worden in de Priorat niet veel gemaakt, driekwart is rood. Maar deze blanco is bijzonder. Niet alleen omdat er maar vierduizend essen per jaar van gemaakt worden, maar vooral door het verschil tussen neus en smaak. Je ruikt perzik en vraagt je af wat je gaat drinken. Maar dan blijkt deze JoanGiné toch een mooie droge wijn te zijn die ook een lichte houtsmaak heeft met een fijne afdronk. Een hoogst onalledaagse wijn die voor Priorat-normen goed- koop is, namelijk twaalf euro.

Machtige monniken, boze boeren

De dag na onze bodega-tocht willen we wandelen. We besluiten dat te doen in de buurt van het klooster van Escaladei wat zoveel betekent als de trap naar God. Volgens de overlevering droomde een herder hier over engelen die per trap neerdaalden naar de aarde om te rusten onder een pijnboom. In de twaalfde eeuw streken hier monniken neer om een groot klooster op te zetten. De monniken gingen voortvarend te werk en initieerden ook veel agrarische activiteiten waarbij ze de boeren op hardhandige wijze hun wil oplegden. Al snel controleerden ze de hele omgeving. Totdat de boeren daar genoeg van kregen en de boel in de fik staken. Het klooster werd wel weer opgebouwd, maar tijdens de Spaanse Burgeroorlog werd het gebombardeerd waardoor er nu nog maar erg weinig van over is. Toch is het een mooie plek om heen te gaan. De ligging tegen de rotswand aan is fantastisch. Binnen is een filmpje te zien of beter gezegd, een audiovisuele presentatie. Op zich is dat wel mooi gedaan, maar er is geen tekst waardoor het informatieve gehalte nogal te wensen overlaat. Twee vertrekken zijn gerestaureerd en er moeten nog vele volgen. Tijdens ons bezoek stonden er veel steigers en een flinke hijskraan, maar er was slechts een arbeider aan het werk. De restauratie zal ongetwijfeld nog vele jaren duren.

Serene stilte in de Priorat

Na het kloosterbezoek gaan we wandelen. Bij de VVV in Falset zijn talloze bijzonder goedgemaakte foldertjes verkrijgbaar waarin de routes helder zijn beschreven. Ook de bewegwijze- ring is prima. In de omgeving van het klooster zijn destijds vele verschillende bomen geplant wat deze wandeling zeer gevarieerd maakt. Maar de vriendelijke heuvellandschappen in de Priorat zijn overal zeer aangenaam als wandelgebied. De hoogteverschillen zijn nooit heel erg groot waardoor veel wandelingen ook voor minder geoefende lopers prima te doen zijn. De bossen zorgen voor aangename verkoeling en als je eenmaal wat hoger bent is de zon weer heerlijk. Het telkens wisselende uitzicht op de heuvels is prachtig. De stilte is totaal. Met de hemelse gedachten van het klooster nog in het achterhoofd, is het wandelen bijna een serene aangelegenheid geworden.

Yoghurt met witte chocola

In een streek waar lekkere wijn gemaakt wordt, verwacht je natuurlijk goede restaurants. Die zijn er dan ook en zoals op veel plaatsen in Spanje krijg je hier ook veel waar voor je geld. Een regelrechte aanrader is Quinoa in Falset waar Matías Fernández de scepter zwaait. De man kreeg al vele prijzen en is een fantasierijke kok. Als amuse serveert hij ons gefrituurde kabeljauwballetjes, waarna ons een salade met eendenlever wordt voorgezet. Op aanraden van Matías drinken we Pater, een typische rode Priorat- wijn, stevig natuurlijk en met een rijke, volle smaak en een alcoholpercentage van vijftien procent wat hier dus heel gangbaar is. Het tussendoortje daarna is een feestje. In een weck es krijgen we espuma de patata, aardappel- schuim met stukjes chorizo. Heerlijk! Daarna volgt een salade met perzik en geitenkaas die wordt geserveerd met een droge rosado. We sluiten af met een yoghurt waarin witte chocola is verwerkt met peren gedrenkt in wijn. Quinoa is misschien wel het beste restaurant uit de Priorat, maar ook op veel andere plekken eet je prima. Het maakt een verblijf in de Priorat tot een groot genoegen. Geen toeristen, geen grote hotels, heerlijk wandelen en lekker eten. En dan die wijnen. Misschien moeten die reisgidsen de Priorat maar onbeschreven laten.

Met dank aan Ardanza Reizen en het Spaans Verkeersbureau.

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (nummer 5. jaargang 2011) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Jos Schuring.

Over de auteur:
Jos Schuring is hoofdredacteur van theatermagazine Scenes, was in het verleden eindredacteur van España y Más en schrijft daarnaast ook voor kranten en tijdschriften.

Meer lezen?

Wijnparadijs Navarra

De tapas heten hier pintxos en zijn veel origineler en beduidend lekkerder dan op veel andere plekken in Spanje. Ook de wijnen van Navarra maken deze aangenaam groene streek een originele topbestemming. Pamplona mag dan niet bijster veel spectaculaire bezienswaardigheden kennen, het is wel een zeer aangename stad met mooie pleinen en heerlijke eet-­ en drinkgelegenheden.

Catalonië

Het bruisende Barcelona, de grillige kust in het noorden, het betoverende achterland, Dalí, het Catalaans modernisme, cava en wijn, de Pyreneeën, natuurgebieden, vissersdorpen, middeleeuwse dorpen, de spectaculaire Montserrat. De regio Catalonië is een van Spanjes meest populaire bestemmingen en er zijn genoeg redenen voor een bezoek.

Galicië is een stukje Spanje dat (nog) niet bij het grote publiek bekend is. Als ik Santiago de Compostela noem dan weet iedereen het. “O ja, dat van de pelgrims!” of: “Daar regent het toch altijd?” Maar wijnliefhebbers weten het altijd gelijk: Galicië is van de albariño!

Wij wonen in een dorpje naast Cambados, de hoofdstad van de albariño en Europese Wijnstad 2017. Jaarlijks wordt hier in de eerste week van augustus de Fiesta del Albariño gehouden. Dit feest wordt al gevierd sinds de jaren ‘50 en heeft de laatste jaren aan bekendheid én belangrijkheid gewonnen. Er zijn sportwedstrijden, concerten met internationale artiesten en veel folklore. De plechtige inhuldiging van ridders en jonkvrouwen van de albariño is bijna religieus te noemen. Het hoogtepunt van het feest is uiteraard de bekendmaking van de winnende wijnen. Deze ontvangen een onderscheiding van internationale waarde en dat is natuurlijk waar iedere bodega op uit is. Zie het als een Michelinster voor wijnen. De bijzonder mooie wijnroute langs wijnkelders, wijngaarden en proeverijen en het historische centrum maken Cambados het hele jaar door een geweldig leuk stadje in een van de belangrijkste wijnstreken van Spanje.

Uit de wijnkelder van mijn buurvrouw

De albariño wordt alleen geproduceerd in de Galicische Rias Baixas. Overal waar je rijdt zie je de uitgestrekte wijngaarden. En soms wat kleinere, waar men de wijn voor eigen gebruik produceert. Geen feestje is compleet zonder deze wijn. En er is een groot verschil tussen een glaasje witte wijn drinken of een glaasje albariño. Omdat het een bijzondere wijn is, die je drinkt bij bijzondere gelegenheden of met een speciaal iemand. Het is een traktatie. Mijn voorkeur gaat uit naar de albariño uit een fles zonder etiket, gewoon uit de wijnkelder van mijn buurvrouw. Die is het lekkerst!

Bianca van Kralingen woont sinds 2008 met man en kind op het platteland van Pontevedra (Galicië). Op Ontdekgalicie.nl deelt ze haar leukste tips voor de hele regio. 

UPDATE: deze wijnproeverij heeft al plaatsgevonden! We houden je op de website op de hoogte van aanstaande activiteiten.

Zin in Spaanse sferen op een herfstachtige zondagmiddag? Reserveer dan snel je kaartjes voor de grote Spaanse wijnproeverij die ESPANJE! op zondag 26 november organiseert in Orangerie Elswout bij Haarlem. Daar kun je kennis maken met meer dan 100 heerlijke Spaanse ‘vinos’ en hapjes. Wij hebben er zin in en zien je graag! De proeverij is gratis voor onze abonnees. 

De Orangerie is goed bereikbaar per trein en ov-fiets via Haarlem, Overveen of Heemstede. Ook is er ruime parkeergelegenheid. De deuren gaan om 13 uur open en de proeverij duurt tot 18 uur. Je kunt eerst heerlijk wandelen over het prachtige landgoed en vervolgens heerlijke tintos, blancos, rosados en cavas proeven. Martinez & Verhoog, Krimpenfort Wijnen, Wijn vd Natuur en Topwines4U zijn net als vorig jaar aanwezig met een mooie selectie wijnen. Maar ook Grapedistrict Haarlem en Heemstede en Lekker Sapje presenteren hun wijnen. Voor €10 kun je de hele middag wijn uit alle regio’s van Spanje proeven. De proeverij is GRATIS voor abonnees van ESPANJE!. Abonneren (€21,50 voor 4 nummers van ESPANJE!) kan via de ESPANJE!-website. Als abonnee kun je vervolgens reserveren via proefespanje@gmail.com. Vermeld daarbij het adres waarop je ESPANJE! ontvangt.

Benieuwd naar de proeflijst van dit jaar? Klik hier voor een overzicht.

¡Hasta la vista en Elswout!

Reserveer nu direct je tickets

Wie kent niet de wijnen van La Rioja? Deze Spaanse streek met meer dan 500 wijnhuizen staat internationaal bekend om de kwaliteit van zijn wijnen. Maar La Rioja is ook nauw verbonden met de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela en heeft op cultureel gebied veel te bieden.

La Rioja is een autonome regio en provincie in het noorden van Spanje en grenst aan Baskenland (in het noorden van La Rioja wordt overwegend Baskisch gesproken), Navarra, Aragon en Castillië. De hoofdstad is Logroño, een stad met ongeveer 145.000 inwoners. Naast de hoofdstad Logroño zijn ook andere plaatsen het ontdekken waard, zoals Santo Domingo de la Calzada en zijn kathedraal of San Millán de la Cogolla en de kloosters van Suso en Yuso, door de Unesco bestempeld tot werelderfgoed en vermaard omdat daar volgens de geschiedschrijving de allereerste woorden ooit in het Spaans geschreven werden. Cultuur en wijn vormen samen op zich al een geslaagde combinatie. En als we daar dan de verrassende wereld van de natuur aan toevoegen? La Rioja heeft mediterrane bossen, hoge gebergten, maanlandschappen… en wat te zeggen van het natuurpark van de Sierra de Cebollera of het biosfeerreservaat van Arnedillo? Allemaal zeker een bezoek waard.

Lees ook: Puur prachtig Priorat: wijn en wandelen

Wat heeft La Rioja te bieden?

Hoofdstad Logroño en omgeving zijn een must see voor iedereen die een bezoek aan La Rioja brengt. Logroño kent een rijke historie en een keur aan tradities die niet verloren zijn gegaan. De stad is een van de belangrijkste pleisterplaatsen aan de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. De allereerste reisgids voor pelgrims, de Codex Calixtinus uit de 12e eeuw, maakt al gewag van Logroño als rustplaats. Al duizenden jaren overnachten handelaren, artiesten en gelovigen op weg naar Santiago in de historische stad.

Prachtig is een van de twee bruggen over de rivier Ebro, de uit stenen opgetrokken Puente de Piedra uit de 11e eeuw, waar traditioneel de pelgrims de stad binnenkwamen. In het oude centrum voel je direct hoe welkom de pelgrims er waren, en nog altijd zijn. Zo bevinden zich op korte afstand van elkaar het Pelgrims Gasthuis en de Pelgrim Fontein. Ook de Santiago Kerk toont in al zijn schoonheid het belang van de pelgrimsroute voor Logroño. Er bevinden zich dan ook meer dan gemiddeld veel kathedralen en kerken in de stad, uit de diverse eeuwen. Maar Logroño kent ook prachtige voorbeelden van ‘gewone’ architectuur, zoals de paleizen van de markiezen van Legarda, Los Chapiteles of het museum van La Rioja, een barok paleis uit de 18e eeuw.

Lees ook: Bezoek de Sagrada Familia (tickets, info en tips)

Pelgrims

De diepe traditie van devotie is voelbaar in de hele streek La Rioja. De pelgrimsroute naar Santiago de Compostela laat in elke stad en dorp die het doorkruist zijn sporen na. We noemen de Franse weg door Navarrete met de overblijfselen van een pelgrimsziekenhuis en Najera, een voormalige koninklijke rechtbank met het mooie klooster Santa Maria la Real. Verdergaand op deze route komen we ook de kloosters van Suso en Yuso tegen.

Dinosaurussen

Naast de pelgrimsroute kent La Rioja ook andere steden van cultureel belang, zoals Calahorra en Haro. Historische steden met eeuwenoude centra en banden met de fameuze wijnproductie. In het zuiden van La Rioja bevindt zich de Route van de Dinosaurussen, waar je bijna letterlijk de voetsporen volgt van deze prehistorische dieren.

Naast cultuur en religie maakt ook de weelderige natuur een bezoek aan La Rioja aantrekkelijk. Mediterrane bossen, hooggebergte, uitgestrekte wijngaarden, La Rioja herbergt het allemaal. En daartussendoor: overal kastelen, forten, kerken, kathedralen en vestingen die de Europese geschiedenis weerspiegelen, van de Romeinse tijd tot aan de huidige tijden.

De vruchtbare grond van La Rioja brengt niet alleen goede wijn voort maar ook asperges, bonen, pepers en paprika’s, artisjokken en vele andere groentesoorten, die een rijke gastronomie tot gevolg hebben: onder meer enkele beroemde groenteschotels, aardappels ‘a la riojana’, lamschotels, gevulde paprika’s en desserts met amandelen of de marsepein van Soto.

Wijn

Maar eerst en vooral dankt La Rioja haar naam en faam aan de wijn. Sterker nog: La Rioja is een synoniem voor de beste Spaanse wijnen. De streek ligt met een lengte van zo’n 120 kilometer aan beide oevers van de Ebro. Een zijrivier van de Ebro is Rio Oja en daaraan ontleent de regio zijn naam. La Rioja was de eerste wijnstreek in Spanje die het kwaliteitskenmerk Denominación de Origen Calificada (DOCa) kreeg. Dit kwaliteitskenmerk is voor wijnen die al langere tijd hebben bewezen dat zij van de beste kwaliteit zijn. Een bezoek aan een (of meerdere) wijnbodega(‘s) mag ook zeker niet ontbreken op het programma.

Lees ook: Proeven & genieten: wijntoer door Catalonië

Meer lezen?

Alle regio's van Spanje

Hier vind je informatie over de verschillende Spaanse regio's, allemaal op één overzichtelijke pagina. Van Asturië tot aan Valencia en van Melilla tot aan Aragón: ESPANJE! geeft je alle kennis over de prachtige autonome gemeenschappen in Spanje.

Wie een beetje taalgevoel heeft, zal bij de naam Extremadura beseffen dat het leven hier zwaar was. Een van de grootmeesters van de Spaanse cinema, Luis Buñuel, maakte in de jaren dertig al een film over dit bijzondere landschap. De streekbewoners worden er niet graag aan herinnerd, omdat die film bijdroeg aan een ongunstig imago: arm en achterlijk. Maar voor wie graag buiten gebaande paden gaat, staat de streek garant voor een onverwoestbaar vakantiegevoel.