Kleurrijke dorpen met eeuwenoude kloosters en geheimzinnige grotten, uitgestrekte natuurgebieden waar je eindeloos kunt wandelen en zelfs een duik kunt nemen, bochtige weggetjes waar wielrenners oefenen voor de Vuelta, sterrenrestaurants waar je voor een paar tientjes geweldig kunt eten. Het binnenland van de provincies Valencia en Alicante biedt eindeloze mogelijkheden. Een tocht door de Vall d’Albaida en Serra Mariola langs Ontinyent, Bocairent en Alcoy.
Alcoy. Vanaf Alicante is het de eerste afslag en onze eerste stop. Twee uur in de middag, de oude binnenstad is uitgestorven. ‘Veel leven is hier niet meer,’ vertelt Regina, die achter de kassa zit van supermarkt Masymas aan het Plaza de España. ‘Iedereen zit aan de andere kant van de brug, in de moderne stad.’ Het blijkt het lot van de meeste steden in deze regio. De oude binnensteden uit de Moorse tijd zijn pittoresk, maar jongeren verkiezen een appartementencomplex in een nieuwe wijk met een parkeerplaats voor de deur, een balkon in de zon en alle voorzieningen. Gevolg is dat het leven is weggetrokken uit de oude stadscentra. We besluiten te doen wat alle Valencianen doen: eten. Comida en siesta zijn hier nog heilig. Wie niet thuis kan eten, schuift aan in een restaurant waar je voor een paar euro vaak een vorstelijk menú del día krijgt. Op het charmante Plaça de Dins zijn wat terrasjes. ‘Prohibido fumar’ staat er drie keer aangeplakt op de ramen van het oer-Spaanse Daily Café. De barman trekt zich er weinig van aan als hij met een brandende peuk in tussen zijn lippen onze wijn inschenkt. Na een tapa en een glas lopen we langs prachtige modernistische panden (er is een speciale modernistische route door de stad) via het Plaza de España naar het Museu Alcoia de la Festa. De fascinerende Llotja de Sant Jordi is dicht en blijft vandaag helaas ook dicht. Direct onder het Plaza de España zit namelijk een moderne schat verborgen: een constructie van de Valenciaanse toparchitect Santiago Calatrava. Het is een expositieruimte die lijkt op een skelet van een walvis. Op ingenieuze wijze komt er daglicht binnen. Je moet wel weten dat het er is, anders zou je het zo voorbijlopen.
Moros y Cristianos wordt groot gevierd hier
Zo stil als het er nu is, zo druk is het eind april op het Plaza de España, wanneer dit het toneel is van de uitbundig gevierde Moros y Cristianos. Overal in dit deel van Valencia wordt jaarlijks met uitgebreide verkleedpartijen en festiviteiten herdacht hoe christelijke strijders de moslims verjoegen die hier al eeuwen woonden. In het feestmuseum tonen filmpjes hoe die feestdagen eruitzien. Voor het echt losbarst is er de dag van de muziek: drumbands lopen door de straten en proberen de stemming erin te brengen. Maar het begint pas echt op de dag van de intocht van de christenen en moren. Dit aan de Serra Mariola grenzende waterrijke gebied was ooit de spil van de textielindustrie. Verschillende fabrikanten pakten tijdens het feest uit door de deelnemers aan de optochten zo uitbundig mogelijk uit te dossen. Kosten nog moeite werden gespaard. In totaal zijn er 28 verenigingen (filae) in de stad die ieder jaar of de moren of de christenen uitbeelden. Om de optochten door de straten goed te zien kun je het best een stoel huren langs de route. Moros y Cristianos zou hier zijn ontstaan in de 16e eeuw. De inwoners van de nu ruim 60.000 inwoners tellende stad herdenken zo de gevechten tegen Mohammad Abu Abdallah Ben Hudzäil, die vanwege zijn blauwe ogen bekend was onder de naam Al Azraq (‘hij met de blauwe ogen’). Al Azraq, de zoon van een Moorse gouverneur en een Spaanse christelijke moeder, was in dienst van de Spaanse kroon toen hij in opstand kwam. Hij vond in 1276 zijn Waterloo hier in het centrum van Alcoy, volgens de overlevering omdat Sint-Joris op zijn witte paard te hulp schoot. De tweede dag van de festiviteiten staat Sint-Joris dan ook centraal. De derde dag worden de gevechten nagespeeld met luchtbuksen, die veel rook en kabaal produceren. In het museum zien we niet alleen de geschiedenis van deze festiviteiten, maar vanaf de derde verdieping ook een stukje recente geschiedenis van de stad. Het pand wordt omringd door leegstaande fabrieken. De crisis betekende de nekslag voor veel textielproducenten hier in de regio. Het zorgt ervoor dat de oude stad een nog desolatere indruk maakt.
Wijnboeren en wandelroutes
We rijden de volgende dag door de glooiende heuvels met wijngaarden, korenvelden en olijfgaarden met her en der prachtige statige landhuizen naar Fontanars dels Aforins, waar vandaag markt is. Het spettert wat en dat betekent dat de markt niet veel voorstelt. De meeste mensen zitten in het dorpscafé aan hun almuerzo. ‘In de zomer is dit dé plek waar de rijke zoontjes van wijnboeren in hun Ferrari of Porsche naartoe komen, dan kijk je hier je ogen uit,’ vertelt Arie, die hier een B&B runt. ‘Ze eten dan in Casa Julio, een fantastisch restaurant met een goed menú del día dat wat mij betreft sterwaardig is.’ Wij laten het bij een koffie en rijden daarna via de CV-657 de bergen in. Onderweg zijn tal van wandelroutes en picknickplekjes, maar wij willen naar Bocairent, dé grote trekpleister aan de flanken van de Serra Mariola. Het dorp ligt er spectaculair bij op de rotsen. De geschiedenis kun je hier van de straten schrapen. Er zijn in de buurt resten gevonden uit het neolithicum, uit de tijd van de Iberiërs, en diverse Romeinse villas. De islamitische periode was bepalend voor het stadje. We dwalen door de Moorse straatjes en kijken dan uit op de Covetes dels Moros. Het is een complex van grotten met uitsparingen in de bergwand waarvan niemand weet waar ze voor dienden. Waren het graanschuren, schuilkelders, graftomben? Je kunt zelf een oordeel vormen door ze te bezoeken. Het is wel een hele klim en je moet lenig en redelijk slank zijn, want je zult grote delen kruipend moeten afleggen. Wij kiezen liever voor een uitgebreide lunch bij Bar Sifó, een barretje met terras achter wijnhandel Productos de Bocairent. Twee broers serveren er een fantastische zelfgemaakte ensalada rusa met prei en surimi.
Wie-is-de-mol-locaties
Voor we doorrijden naar nog zo’n troef van dit onbekende stukje Spanje, gaan we nog even langs bij Productos de Bocairent. De Serra Mariola staat bekend om zijn rijkdom aan planten en kruiden, en die worden door de eigenaren van deze winkel verwerkt in tapenades, limonades en likeurtjes. ‘Weet je dat Coca-Cola in deze omgeving is ontstaan?’ vertelt Arie. Drie mannen uit het dorpje Aielo de Malferit verkochten het recept van hun Anís Celestial aan een Amerikaan die er later Coca-Cola van maakte.’
Op de terugweg naar Ontinyent wacht ons nog een verrassing: het dal wordt steeds smaller en uiteindelijk rijden we via een spectaculaire kloof naar de Pou Clar. Dit is hét natuurlijke zwembad van Ontinyent. Het water uit de bronnen en de bergen heeft hier een betoverend landschap uitgesleten. Uit de rotsen groeien grote oleanders die in de lente in bloei staan. Een paradijsje. Arie: ‘In de zomer kan het hier erg druk zijn, maar de politie is altijd alert en zorgt ervoor dat er geen drugsoverlast is of rotzooi wordt gemaakt. We lopen langs de rivier richting Ontinyent, klimmen een berg op en stuitten dan op een prachtig verlaten landhuis. Een voornaam bordes, prachtige patio en een magnifiek uitzicht op de bergen. Het is een van de vele prachtige Wie-is-de-mol-locaties die we hier tegenkomen. Stille bewijzen van de grote rijkdom van Ontinyent in de tijd dat de textielindustrie nog op volle toeren draaide.
Bloedstollende slingerweggetjes
Hoewel Ontinyent zelf weinig boeiend lijkt en nagenoeg geen toeristen trekt, gaan we de volgende dag toch op onderzoek uit. In het lokale archeologische museum wordt – ook in het Engels en het Frans – de rijke geschiedenis van de stad uit de doeken gedaan. Erboven ligt de deels uit de rotsen gehouwen oude stad. Het is er stil op straat, geen café of winkel te bekennen. Maar juist dat maakt het bijzonder. We rijden daarna de stad uit om de Serra Mariola beter te verkennen. Kronkelweggetjes voeren door naaldbossen die je het gevoel geven dat je niet in Spanje maar in Finland zit. Er staan picknicktafels en borden die wandelroutes aangeven van 1,5 tot 13,5 kilometer. Wij klimmen met de auto verder tot het op een rots gelegen Castillo y Santuario de la Virgen de Agres. Het uitzicht op het dorpje Agres onderweg is adembenemend. Vanaf dit punt starten diverse wandelingen. Je kunt onder andere door de bergen naar het dorp Cocentaina lopen, een wandeling van 10 kilometer. Het klooster is gesloten en helaas is ook het restaurant met groot terras ervoor dicht. Op de terugweg rijden we nog even door naar de Ermita de Sant Esteve op de top van de Serra Grossa. Via een bloedstollende slingerweg komen we op 800 meter hoogte. Boven waait een harde, koude wind. Maar wat een uitzicht rondom. ’s Zomers zitten jongeren hier rond zonsondergang en erna te picknicken,’ vertelt Arie. Er is een barbecueplaats en er zijn stenen tafels en stoelen. Wat ons betreft is dit een van de mooiste picknickplekken die we ooit hebben gezien.
Praktische informatie
Bereikbaarheid: Ontinyent en de Serra Mariola zijn goed te bereiken via de luchthavens van Valencia en Alicante. Moros y Cristianos: Wil je een keer een optocht meemaken tijdens Moros y Cristianos? Bijna elk stadje of dorpje in deze regio heeft zijn eigen feest. In Alcoy is het eind april, maar de Moros y Cristianos van Ontinyent wordt altijd in augustus gevierd en in Bocairent in februari. Check deze festivalkalender om te zien of er een feest is als jij in de buurt bent. Probeer via de lokale VVV een stoel te reserveren om het spektakel goed te kunnen bekijken. Eten & drinken Wij aten fantastisch in La Cuina en Paixixi in Ontinyent en in Bar Sifó in Bocairent. Reserveren voor deze restaurants is aan te raden.
Dit is een deel van een artikel dat eerder gepubliceerd in ESPANJE 2 2018. Je kunt alle edities van ESPANJE! vanaf 2016 hier bestellen.
