De Spaanse taal & Cultuur

Met de enorme hoeveelheid festivals en concerten op prachtige locaties doet Spanje een van zijn bekendste woorden eer aan, fiesta. Van piepkleine lokale feestjes tot gigantische meerdaagse evenementen met grote internationale acts: het aanbod is enorm gevarieerd. ESPANJE!-muziekrecensent Luna Zegers zette de mooiste lente- en zomerfestivals op een rij.

Wist je dat Spanje na China en Italië het land is met de meeste UNESCO-erfgoedlocaties? In totaal telt Spanje meer 49 locaties. Het eerste object werd toegevoegd in 1984 en het meest recente in 2021.

Tijdens Pinksteren trekken honderdduizenden pelgrims te voet, te paard of op een wagen richting El Rocío. ESPANJE!-redacteur Jolande Schotten liep de pelgrimstocht vier keer mee samen met de Hermandad van Sanlúcar de Barrameda. Drie dagen heen en drie dagen terug, dwars door het prachtige nationale park Doñana.

Hittegolven, Spanjaarden weten er alles van. Met name in het zuiden kan het kwik flink oplopen in de zomer. Hoe houden ze het vol? Wij delen dé Spaanse tips en tricks voor snikhete dagen.

In mei komt de Spaanse klassiek gitarist José Manuel Dapena naar Nederland met het programma Platero y yo, een reeks concerten samen met een verteller. Het concert is geïnspireerd op het gelijknamige beroemde boek van de Spaanse Nobelprijswinnaar Juan Ramón Jiménez (1881-1958).

Bij de uitreiking van de Premios Max, de Spaanse theaterprijzen, is de Nederlands-Spaanse coproductie La Reina del Metal van Vanesa Aibar en Eric Monfort uitgeroepen tot beste dansvoorstelling van het jaar. De theaterprijzen werden op maandag 17 april 2023 uitgereikt in het Fallastheater in Cádiz. La Reina del Metal is een coproductie van Aibar/Monfort, Flamenco Biënnale Nederland, Agencia Andaluza de Instituciones Culturales en drie andere Spaanse instellingen. 

Semana Santa, riddergevechten, optochten met draken, midzomernacht en gezellige feria’s. Tijdens de primavera is er in Spanje genoeg te zien, te doen en te beleven. Veel feesten hebben een religieus en traditioneel tintje. Bijvoorbeeld deze lentetips van Nederlandse locals in Spanje. Maar er zijn natuurlijk ook grote moderne festivals à la Pinkpop en Lowland

La Diada de Sant Jordi is zonder twijfel de meest romantische dag van het jaar in Barcelona en de rest van Catalonië. Op 23 april staat het overal vol met bloemenstalletjes en boekenkramen en geven veel mensen elkaar een roos of boek cadeau. Sant Jordi is in Catalonië al een eeuwenoude traditie. Sinds 1456 wordt op 23 april officieel de Dag van de Verliefden gevierd.

De Spaanse eetgewoontes zijn heel anders dan de onze. Twaalf tips om geen flater te slaan op een Spaans terras. De Spaanse etenstijden en -gewoontes verschillen nogal van de Nederlandse. In de ochtend valt het nog mee. Tussen 7 uur en 9 uur kun je overal terecht voor een (chocolade)croissant, toast met jam of pan con tomate (brood met tomaat, knoflook en olijfolie, héérlijk!). Dan volgt tussen half elf en elf de almuerzo, vaak vertaald als lunch, maar het is meestal meer een tussendoortje aan het eind van de ochtend. De Spanjaarden nemen dan wat sap of fruit, een muffin, of een croissant.

Als je tijdens Semana Santa, de paasweek of heilige week, in Spanje bent kun je het niet missen. Pasen wordt in Spanje uitgebreid en uitbundig gevierd. In Nederland denken we vooral aan de paashaas en het paasontbijt. Misschien nog eventjes ook aan de lijdensweg van Jezus als we de Matthäus Pasion horen of The Passion voorbij zien komen op tv.

In de vroege ochtend van zondag de 27 maart 2022 worden de klokken ook in Spanje weer een uur vooruit gezet. En dat zal voorlopig ook wel zo blijven hoewel Spanje al sinds de Tweede Wereldoorlog in de verkeerde tijdzone zit. Hoe dat precies komt? I

Penélope Cruz  speelt in L’Immensità de Spaanse Clara die door haar huwelijk in Rome terecht is gekomen. Het zijn de jaren 70. Aan een kant lonkt het moderne leven dat Clara op haar zwartwit-tv ziet, aan de andere kant zit ze vast in een grote en traditionele Italiaanse familie en een huwelijk met een man met losse handjes en een losse rits.

Desondanks is ze een fijne moeder, die een feest van het leven probeert te maken. Maar ze ziet hoe ook haar dochter Adriana lijdt onder de strenge katholieke schoolregels en familieconventies. Maar dat maakt LImmensità nog geen treurige film. Als ze tijdens de vakanties met zijn allen met de enorme familie zijn, halen kinderen samen volop kattenkwaad uit en daar doet Clara graag aan mee. En Adriana beleeft gelukkige momenten met Sara, een meisje dat rondtrekt met een groep arbeidsmigranten.

Kamerkoor Capella Amsterdam en het Amsterdams Andalusisch Orkest spelen in maart 2023 een mix van de Cantigas de Santa Maria en klassieke Arabische gezangen uit de 11e en 12 eeuw. Het was de tijd van koning Alfonso X El Sabio, Alfons de Wijze (1221 -1284), de periode waarin het Alhambra in Granada werd gebouwd, en waarin drie religies samenleefden op het Iberisch Schiereiland.

De Fallas van Valencia zijn bekend, maar wie geen zin heeft in zóveel drukte en een grote stad, kan ook Fallas vieren in één van de vele kleinere steden en dorpen van la Comunidad Valencia. Bijvoorbeeld in Denia. Saskia van Limburg woont aan de Costa Blanca en gaat op in het feestgedruis.

Recensie Spaanse Nachten door Ciconia Consort, 18 februari 2023, Concertgebouw Amsterdam

Het strijkorkest Ciconia Consort viert zijn tienjarige jubileum met Spaanse Nachten. Dick van Gasteren koos hiervoor 5 werken die de Spaanse ziel weerspiegelen. De dirigent publiceerde onlangs zelfs een boek over La Mussica notturna delle strade di Madrid van Luigi Boccherini (1743 -1805) waarmee het 20 man en (vooral) vrouw tellende strijkorkest opent. Het bestaat uit zeven korte delen en Van Gasteren is zo begeesterd door het verhaal van Boccherini dat hij tussen de stukken door enthousiast vertelt over het werk en leven van de componist. Interessant, maar ook jammer omdat je dan als toehoorder de muziek minder kunt voelen.

16 februari 2023 – Je kunt je de komende weken weer heerlijk onderdompelen in Spaanse sferen in Nederland. Er zijn concerten, exposities, films en twee beurzen waar je kunt praten met Spaanse makelaars. En wij mogen gratis kaartjes weggeven en kaartjes verloten!  

2023 is het honderd jaar geleden dat Joaquín Sorolla y Bastide overleed, de meest succesvolle Spaanse kunstenaar van het einde van de 19e eeuw. Hij was de man die als geen ander met zijn penseel de Spaanse zon en het Spaanse leven wist te vangen. Dit jaar kun je in Madrid, waar hij woonde, en in Valencia, waar hij geboren is, bijzondere tentoonstellingen van Joaquín Sorolla bezoeken. Anne Middelkamp van reisorganisatie Ardanza zette alle exposities op een rij.

De straat opgaan in pyjama en badjas is al maanden een trend in verschillende wereldsteden. Nu heeft deze mode ook Spanje bereikt. Verwonderlijk is dat niet want heel veel Spanjaarden hebben de gewoonte om met badjassen aan in huis te zitten in de koude wintermaanden. Hun huizen zijn vaak slecht geïsoleerd en slecht verwarmd. Volgens sommigen is het dan ook geen trend maar een gewoonte die altijd al heeft bestaan.

10 februari 2023 – De Spaanse regisseur Carlos Saura is vandaag overleden, een dag voor hij in Sevilla voor zijn hele filmoeuvre de Goya de Honor in ontvangst zou nemen. Saura werd in Nederland vooral bekend vanwege zijn films Carmen, Sevillanas (1992) en Flamenco (1995).

Carlos Saura overleed vrijdag in zijn huis in de bergen van Madrid aan de gevolgen van luchtwegproblemen. Met zijn dood kort na zijn 91e verjaardag op  4 januari verdwijnt volgens de Spaanse krant El País de laatste klassieke regisseur van de Spaanse cinema. Saura begon tijdens het Franco-regime te filmen en zocht daarbij altijd de grenzen van de censuur op.

Zoek je lekkere Spaanse muziek en wil je op de hoogte blijven van wat er speelt in de Spaanse muziekscene? Luister dan naar deze heerlijke Spaanstalige spotify playlist 2022 van flamencozangeres Luna Zegers.

Met de in Málaga gefilmde thriller La Chica de Nieve heeft Netflix na La casa de papel weer een nieuw Spaans succes in handen. Binnen een week tijd behaalde de uit zes delen bestaande miniserie de toppositie, ook in Nederland. En terecht, want wat is dit smullen. Van de beelden van Málaga, van het Spaans dat er gesproken wordt, van het plot maar ook vooral van het geweldige acteerwerk van de in Torrevieja opgroeide Nederlands-Spaanse actrice Milena Smit, die je wellicht nog kent uit de film Madres paralelas waarin ze  de tegenspeelster was van Penélope Cruz.

Paco Rabanne, de Baskische couturier die 3 februari 2023 overleed, had veel te danken aan zijn moeder Consuelo, die hoofdnaaister was bij Balenciaga in San Sebastián. Ze was een vooruitstrevende vrouw die in Baskenland veel bekijks trok met haar korte kapsels. “Zij leerde me om rebels te zijn’’, zei hij eens.

Waar bij ons carnaval vooral in het zuiden uitbundig wordt gevierd, is dit in heel Spanje het geval, hoewel het feest overal anders is. Het feest werd al gevierd door de oude Grieken en Romeinen als voorjaarsfeest. Tenerife is waarschijnlijk de bekendste plek voor toeristen om te gaan carnavallen in Spanje. Het carnaval heeft hier veel weg van dat in Rio de Janeiro. Er zijn veel straatmuzikanten en praalwagens te bewonderen.