12 oktober is in Spanje de ‘Día de la Hispanidad’, het ‘Fiesta Nacional de España’, een feestdag waarbij de geschiedenis van Spanje centraal staat. Wij noemen het Columbusdag. In Latijns-Amerika, waar 12 oktober ook een feestdag is, spreekt men ook wel van de ‘Día de la Raza’.
Verschillende namen voor de feestdag op 12 oktober
Wereldwijd en ook binnen Spanje worden verschillende namen gebruikt voor de feestdag in de Spaanstalige wereld op 12 oktober. Dit zijn de verschillende benamingen die je kunt tegenkomen: Día de la Fiesta Nacional, Día Nacional de España, Fiesta de la Hispanidad, Día de la Raza, Día de la Madre Patria, Día del Descubrimiento, Día de Colón, Día de la Diversidad Cultural Americana, Día del Descubrimiento de Dos Mundos, Día de las Américas, Día de la Resistencia Indígena. In 2014 werd 12 oktober ook door de Verenigde Naties uitgeroepen tot de Dag van de Spaanse Taal, omdat de taal eveneens een verbindende factor is in de hele Spaanstalige wereld. Tot slot is 12 oktober ook de naamdag van de stadsheilige van Zaragoza, de Virgen del Pilar. In deze Noord-Spaanse stad vinden rond 12 oktober dan ook de stadsfeesten plaats.
Geschiedenis van de Día de la Hispanidad
Monument ter ere van ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus in Barcelona.
12 oktober is een belangrijke datum in de geschiedenis van Spanje omdat ontdekkingsreiziger Christoffel Columbus op 12 oktober 1492 onder Spaanse vlag ‘de nieuwe wereld ontdekte’. Een historische dag omdat daarmee een nieuwe tijd aanbrak. Op deze dag staat de band tussen Spanje en Spaans-Amerika centraal. Voor sommigen is het een feestdag die hen met trots vervult, voor anderen is het de dag waarop de vernietiging van de inheemse culturen en de overheersing van een continent worden herdacht. Overigens was op dat moment, in 1492, nog helemaal niet bekend dat Columbus nieuwe gebieden had ontdekt. Zelf dacht hij te zijn aangekomen in India, want dat was zijn doel: India via de andere kant ontdekken. Pas later begreep Américo Vespucio (die ook de naam gaf aan het nieuwe continent), die de kust van Zuid-Amerika verkende, als eerste Europeaan dat dit niet India kon zijn, maar dat er andere gebieden waren ontdekt. Het continent Amerika was overigens al veel eerder ontdekt door de Noormannen en mogelijk ook door de Basken en Arabieren. In Latijns-Amerika ligt de nadruk meer op het ontstaan van een nieuw ras, door vermenging van inheemse volkeren met Europeanen. Begin twintigste eeuw werd door de Spaanse priester Zacarías de Vizcarra in Argentinië voorgesteld om in plaats van Hispanidad, de term ‘raza’ (ras) te introduceren voor de feestdag. Die benaming is in de meeste Latijns-Amerikaanse landen overgenomen. Hoewel de feestdag al langer werd gevierd in Spanje, werd de Día de la Hispanidad pas in 1958 onder Franco als officiële feestdag erkend. Na de dood van Franco werd dat in 1981 door middel van een koninklijk decreet opnieuw bevestigd. Sinds 1987 is de officiële term Día de la Fiesta Nacional de España.
Wat kun je verwachten als je op 12 oktober in Spanje bent?
Dat hangt af van de plek waar je bent. In Madrid wordt 12 oktober groots gevierd, terwijl de regio Catalonië er veel minder aandacht aan besteedt. En in Zaragoza vieren de locals ook de stadsfeesten. Overal in Spanje is 12 oktober een officiële feestdag. Dat betekent dat scholen, overheidsgebouwen, bedrijven en winkels dichtblijven. In de hoofdstad Madrid wordt de viering van de dag het grootst aangepakt. Hier vinden militaire parades plaats en wordt onder het toeziend oog van de koning de Spaanse vlag gehesen. De activiteiten beginnen in de ochtend met de aankomst van het Spaanse koningspaar, koning Felipe en koningin Letizia, die op het Plaza del Neptuno plaatsnemen op de speciale tribune om daarvandaan de parade te gadeslaan.Vervolgens vinden verschillende momenten van begroetingen tussen het koningspaar, de autoriteiten en het Spaanse leger plaats. De Spaanse vlag wordt gehesen en de slachtoffers die in het verleden vielen in naam van Spanje worden geëerd. Daarna is het tijd voor de parade van de luchtmacht en het leger op de grond. Alle facetten van de strijdmacht komen met veel vertoon voorbij.
Omstreden feestdag
Buiten Spanje wordt Columbusdag als omstreden feestdag beschouwd, door de verovering van het continent begon immer de kolonisatie. Columbus wordt beschouwd als symbool voor de latere onderdrukking van inheemse volkeren in de Spaanstalige wereld. Dat is ook de reden dat veel Latijns-Amerikaanse landen de feestdag een andere naam hebben gegeven. In Chili wordt op 12 oktober de Dag van het Inheems Verzet gevierd door de Mapuche-indinanen. Maar ook binnen Spanje zelf vindt lang niet iedereen de dag een feest. In regio’s waar sprake is van nationalisme en veel tegenstand tegen de centrale regering, gaat de feestdag bijna onopgemerkt voorbij. Dat geldt bijvoorbeeld voor Catalonië. 12 oktober is een van de acht officiële feestdagen met een landelijk karakter in Spanje. De andere zeven zijn: 1 januari, 6 januari, 25 maart, 15 augustus, 1 november, 6 december en 8 december.
