De grote trekkers van Baskenland zijn Bilbao en San Sebastián. Maar als je er toch bent, verken dan ook de spectaculaire grillige kust. Een woord Baskisch is genoeg om dat tot een onvergetelijke ervaring te maken: Hondartza, strand.

De cultuurtoeristen hebben Bilbao ontdekt en de culi’s overstromen San Sebastián. Bilbao is immers sinds de komst van het Guggenheim het kunstmekka van Spanje geworden. San Sebastián spant – met verschillende restaurants met drie Michelinsterren – op culinair gebied al jaren de Spaanse kroon.

Bilbao: kunstmekka

De voormalige industriestad Bilbao is hard op weg om een van de belangrijkste toeristensteden van Spanje te worden. Dat heeft de stad enkel en alleen te danken aan het fenomenale idee om de fabrieken te sluiten en te verruilen voor kunstpaleizen. Daarvoor wist de stad niet de minsten aan zich te binden. Met Guggenheim werd besloten om een museum voor moderne kunst neer te zetten dat werd ontworpen door de beroemde Amerikaanse architect Frank Gehry. Het resultaat is bekend: Uit alle delen van de wereld komen architecten en stadplanners nu naar het Baskische ‘Wirtschaftswunder’ kijken. Dertig jaar geleden werd het centrum nog gedomineerd door de rokende schoorstenen van de zware industrie en liet je de stad het liefst links liggen. Maar inmiddels heeft de ijzer- en staalproductie plaatsgemaakt voor het toerisme. Met het goede metronet ben je in een mum van tijd van het station bij het Guggenheim. Als we uit de metro stappen, worden we verwelkomd door de met bloemen getooide puppy van Jeff Koons. Dit metershoge kunstwerk voor de ingang van het gebouw is inmiddels de mascotte van de voormalige industriestad geworden.

Lees hier: Top 10 beste hotels in Bilbao

Metershoge spin

Al snel wordt duidelijk dat je het Guggenheim niet alleen moet bezoeken vanwege de kunst die er hangt – een vaste collectie Baskisch werk en wisselende grote exposities van buitenlandse kunstenaars. Het museum is meer een totaalbeleving: Om het in volle glorie te bekijken en te fotograferen, besluiten we om eromheen te lopen. Vervolgens lopen we naar de overkant en vanaf daar hebben we eigenlijk het mooiste uitzicht op het gebouw. Daarna lopen we terug naar het museum. ’ s Avonds komt de stad pas echt tot leven. Dan trekken de Bilbaínos er met de hele familie op uit om te flaneren over de nieuwe boulevard langs de rivier. Verliefde stelletjes vleien zich neer op het muurtje achter het Guggenheim en toeristen laten zich fotograferen onder de negen meter hoge spin, een van de laatste grote werken van de Frans-Amerikaanse kunstenares Louise Bourgeois. Via de promenade kun je doorlopen naar het Maritiem Museum, dat werd gebouwd op de plek waar eerst een oude scheepswerf stond. Hier kun je zien hoe de stad er in de vorige eeuw bij lag, toen de Bilbaínos nog leefden van de industrie en de scheepsbouw. Wij besluiten een kijkje te nemen in de casco viejo om mee te doen aan het dagelijkse ritueel van de Basken: de poteo. Jong en oud komen naar de voetgangerszone in de oude stad om een wijntje te drinken en wat pinchos te eten in een van de vele barretjes van de wijk. Wij ploffen neer op het terras aan het Plaza Nueva. Hier vind je de lekkerste pinchos en delicatessen van de stad. Na een rondje tapasbars lopen we weer naar de andere kant van de rivier waar de Gran Vía nauwelijks onderdoet voor de Ramblas van Barcelona. Het loopt tegen achten en het winkelpubliek dat afkomt op de uit de kluiten gewassen filialen van bekende Spaanse modewinkels als Mango en Zara en natuurlijk een Corte Inglés mengt zich met gezinnen en oudjes die aan hun dagelijkse avondwandeling onder de platanen beginnen.

In editie 3 en 4 2022 van ESPANJE! geven we tips voor mooie wandelroutes in Baskenland, bijvoorbeeld langs de bijzonder flyschformaties van Gipuzkoa. Je kunt die edities hier bestellen.

De stad uit

De volgende dag nemen we metro 2 naar Portugalete en komen daar in een compleet andere wereld terecht. Op de gezellige kade langs de Nervión verloopt het leven duidelijk in een lagere versnelling. Oude mannetjes spelen petanca op het dorpsplein terwijl een verdwaalde toerist en wat lokale jongeren de terrassen bevolken. Dat is genieten, want waar je ook zit, je hebt overal uitzicht op de indrukwekkende Puente Colgante. Deze enorme hangende brug uit 1893 is  sinds 2006  Werelderfgoed van de UNESCO. Je kunt via deze hangende ‘pont’ naar het dorpje Getxo aan de overkant. Voor de bewoners van de dorpen aan beide zijden van de oever een dagelijks ritueel. Maar wij besluiten de lift naar boven te nemen en via de gang tussen beide zijden naar de overkant te lopen. Daar worden we getrakteerd op een magnifiek uitzicht op de stad, omliggende dorpjes en de Golf van Biskaje. In Getxo slaan we meteen linksaf om het strand te verkennen. Het is een mooie zomerdag en het is er redelijk druk. We besluiten door te lopen naar het strand van Algorta even verderop waar het iets rustiger en gezelliger is. Na een duik en een kop koffie lopen we terug naar Getxo. Daar stappen we op de metro naar Plentzia. De weg erheen langs groene bergweiden is al een verrassing, maar Plentzia zelf is helemaal een schot in de roos. We moeten er nog een flink stukje voor lopen, maar dan komen we via een lange kade en het gezellige centrum van het dorp op een prachtig breed zandstrand. Helaas betrekt de lucht in ras tempo, ook dat is Baskenland, zonzeker is het nooit, en in een halfuur ligt het strand er compleet verlaten bij.

Zomerhoofdstad San Sebastián

De volgende dag stappen we op de boemeltrein om langs de grillige rotskust richting San Sebastián te rijden.  San Sebastián wordt ook wel de zomerhoofdstad’ van Spanje genoemd. Koningin Isabella II besloot in 1845 om hier haar zomervakantie rond te brengen, en sinds die tijd is San Sebastián in trek bij de Spaanse en buitenlandse aristocratie. In juli 1912 opende koningin Maria Cristina het grand hotel dat nu nog steeds haar naam draagt. Het werd de zomerresidentie van haar man koning Alfonso XIII en leden van veel Europese koninklijke families brachten hier graag enkele weken door in de zomer. Het hotel werd in de jaren tachtig compleet gerenoveerd en is nu een van de mooiste voorbeelden van de Belle Epoque architectuur van San Sebastián. Als je de stad bezoekt, begrijp je al snel wat de Europese adel hier kwam doen: De ligging van de stad aan de La Concha Baai met aan weerszijden de begroeide hellingen van de Monte Igueldo en de Monte Urgull is namelijk uniek. De zee is hier rustig omdat de golfslag wordt gebroken door het eilandje Santa Clara – vanwege de vorm ook wel de Schildpad genoemd – midden in de baai.

Lees hier: San Sebastián, strandstad voor lekkerbekken

Waanzinnige pinchos

De koninklijke bezoekers hadden in de afgelopen eeuwen dus al goed in de smiezen wat nu steeds meer toeristen ook ontdekken: San Sebastián is een stad met allure waar het leven goed is. De stranden zijn natuurlijk de grote troef, maar de culinaire geneugten doen tegenwoordig ook een flink duit in het zakje. Om te beginnen zijn er maar liefst drie restaurants met drie sterren, maar ook als je minder te besteden hebt, kun je genieten van de exquise Baskische keuken in een van de vele barretjes in de casco viejo. De togen staan hier vol met de meest waanzinnige pinchos gemaakt van alles wat Baskenland te bieden heeft: groenten, zeevruchten, paddenstoelen, romige idiazabalkaas en charcuterie. Elke bar heeft zijn eigen specialiteit, maar een ding hebben ze gemeen: gastvrijheid en gezelligheid tot in de late uurtjes. Wij doen mee met de Basken en trekken van bar naar bar om overal de lekkerste hapjes uit te proberen. Daarna duiken we een van de vele ijssalons in, op elke hoek lijkt er wel een te vinden. Nooit eerder zagen we een Spaanse stad net zovel ijstentjes en de kwaliteit is hier ook beduidend beter dan elders. Ook hier toont de stad zich een gourmetparadijs.

 Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Marjan Terpstra.

Wil je meer leuke Spanjetips?

Lees dan ook het mooie tijdschrift ESPANJE!

• Vier x per jaar 100 pagina’s inspiratie
• Elke keer weer honderden tips
• Roadtrips, steden, natuur, cultuur, wonen en  lifestyle
• Vier edities voor slechts €19,95
• Dat is 25% korting op de winkelprijs van €6,99
• Korting op Spaanse films en evenementen
• Maak kans op gratis boeken
• Altijd als eerste in huis
• Ook de digitale editie in je mailbox.
• Je regelt het meteen via deze link

1. Kliffen en grotten – Playa de Las Catedrales

Voor de Galicische kust en aan Cantabrische wateren ligt een wel heel bijzonder strand: Playa de Las Catedrales. De naam verwijst naar de spectaculaire kliffen en grotten die op deze plek onalledaagse vormen aannemen. De lokale bevolking doopte dit natuurschoon vanwege de tientallen meters hoge bogen, die doen denken aan gotische kerkgebouwen, tot ‘kathedralen’. Het strand is uitgeroepen tot natuurmonument. Strandgangers kunnen er enkel terecht als er sprake is van laagtij, want bij vloed loopt het volledig onder water.

2. Koninklijk – La Concha

La Concha in San Sebastián is met stip het meest fraaie en bekende stadsstrand van Spanje. Het staat ook wel bekend als het ‘pareltje van de Cantabrische Zee’ en dat is niet voor niets. De ligging is idyllisch en de restaurantjes met overheerlijke Baskische pintxos liggen er vlak achter. Het Spaanse koningshuis had hier in de 19e eeuw al zijn zomerresidentie. Het strand wordt van de stad gescheiden door de paseo de la concha, een elegante boulevard waar Spanjes rich and famous zich graag laten zien.

3. Caribische allure – Playa de Rodas

Playa de Rodas met zijn witte zand en turquoise zee bewijst dat je voor een exclusieve eilandengroep met dito strand echt niet naar de Cariben hoeft af te reizen. Het strand ligt op het eiland Monteaguda, deel van de archipel Iles Cíes voor de kust van Galicië. De omgeving is ruig vanwege het Atlantische klimaat en de stranden zijn rustig bij gebrek aan massatoerisme. Op en top tropisch… totdat je een duik neemt in het ijskoude water. De eilandengroep is enkel in de zomer te bezoeken en voor het strand heb je toestemming nodig, want er wordt dagelijks een maximaal aantal strandgangers toegelaten.

4. Zuidelijkste puntje – Bolonia

Playa Bolonia staat bekend als het mooiste strand van de provincie Cádiz. De duin die vanaf het strand landinwaarts loopt is het paradepaardje van het vier kilometer lange zandstrand. Aan de voet hiervan liggen de romeinse ruïnes van de nederzetting Baelo claudio. Surferparadijs Tarifa, de meest zuidelijke stad van Europa, ligt niet ver hiervandaan. Bij helder weer kun je aan de overkant van de Straat van Gibraltar de Marokkaanse stad Tanger zien liggen. Het strand maakt deel uit van het natuurpark Bolonia.

5. Ongerept – Playa de los Muertos

Playa de los Muertos ligt in natuurpark Cabo de Gata in de Andalusische provincie Almería en is ongetwijfeld een van de meest ongerepte stranden in het land. Om er te komen loop je ongeveer een kilometer over een wandelpad, hoewel je ook voor een korte route over de rotsen – met een fantastisch uitzichtpunt – kunt kiezen. Misschien wel het meest opvallend is de strakke, rechte kustlijn. Wie van zand houdt, zit hier verkeerd, want het strand is bezaaid met steentjes en schelpen. De naam (Dodenstrand) dankt Playa de los Muertos aan de vele piraten, handelaars en andere zeevaarders die er in het verleden dood aanspoelden. De zee voor de kust is vanwege de sterke stroming levensgevaarlijk. Het strand is geliefd bij naturisten.

6. Snorkelstrand – La Granadella

La Granadella is een oase van rust tussen de drukbezochte stranden langs de Costa Blanca. Niet alle toeristen weten van het bestaan af of geven de voorkeur aan een van de zandstranden in de omgeving, omdat ze het hier met kiezels moeten doen. Het water is er helder en om er te komen moet je eerst door een pijnbomenbos. Ga op avontuur tussen de rotsen en grotten die het strand ankeren of neem het wandelpad de berg op. De plek is ook geschikt om te snorkelen. Aan het strand zitten drie restaurants.

7. Idyllisch – Tamariu

Samen met Calella de Palafrugell en Llafranc is Tamariu – de kleinste van het trio – een van de badplaatsen langs de Costa Brava waar rijke Catalanen zich gedurende de zomermaanden graag laten zien. De hoefijzervormige baai wordt omgeven door rotsen begroeid met pijnbomen en het strand is geliefd bij families. Aan beide kanten van de baai kun je een pad volgen dat je naar nog idyllischere inhammen leidt. Links vind je Aigua Dolça, een zoetwaterbron. Aan het strand van Tamariu zijn diverse restaurants.

8. Feeststrand – Las Salinas

Dé trots van feesteiland Ibiza is las Salinas. Deze halvemaan van zand wordt omringd door pijnboombossen en verandert in de zomermaanden in the place to be voor strandliefhebbers, doorgewinterde Ibizagangers en celebrities. Onder meer Kate Moss en haar vrienden werden hier gespot. Veel rust zul je hier onder de zinderende zomerzon niet vinden, maar vertier des te meer. In de strandtenten draaien de hipste dj’s en de cocktails worden tot in je hangmat geserveerd. Een buitengewoon populaire spot om te lounge met de zeebries in je haar is de jockey club.

9. Een plaatje – Macarella

Voor bekoorlijke baaien zit je goed op Menorca. Cala Macarella, aan de zuidkust van het eiland, is de absolute topper. Wit zand en een turquoise zee omringd door rotspartijen waarop pijnbomen en steeneiken weelderig groeien. Een hoger ansichtkaartgehalte is haast onmogelijk. Bijna was er op deze plek in de jaren tachtig een urbanisatie gebouwd, maar dat werd – gelukkig – door de lokale bevolking gedwarsboomd. Vanaf het strand kun je naarCcala Macarelleta lopen, een nog kleinere inham ongeveer tien minuten verderop.

10. Spaanse sahara – Playa de Maspalomas

Playa de Maspalomas op Gran Canaria staat vooral bekend om het enorme duinenlandschap dat achter de kustlijn van het Canarische eiland opdoemt. Volgens sommigen lijkt het net een stukje Sahara. Het natuurpark Dunas de Maspalomas is vanaf het strand niet makkelijk te voet te bereiken, maar wie durft kan een kameeltocht maken door het gebied. Het strand zelf is drie kilometer lang en bestaat uit fijn zand. Hier staat ook de 68 meter hoge vuurtoren van Maspalomas, die in de negentiende eeuw werd gebouwd.

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 2, jaargang 2013). Auteur: Annebeth Vis.

Over de auteur:

Annebeth Vis kwam in 2002 naar Barcelona voor haar studie en bleef er - heel cliché - hangen. De afgelopen jaren woonde ze in verschillende wijken en schreef ze talloze reportages, online artikelen en reisgidsen over 'haar stad'. Ze heeft nog altijd geen genoeg van het modernisme, tapas, het strand en de fantastische bekende en minder bekende plekken in de Catalaanse hoofdstad.

Als strandbestemming is Bilbao niet zo bekend, maar het is er vaak heerlijk weer en de Baskische kust is bovendien surfers paradise. Bilbao ligt aan de rio Nervión die uitmondt in zee en er is een uitstekende metroverbinding met de uitgestrekte zandstranden langs de kust.

In het exclusieve Getxo vind je twee grote zandstranden. Playa de Ereaga ligt bij metrohalte Neguri, op zo’n 20 minuten van het centrum van Bilbao. Dit prachtige strand ligt aan een gezellige boulevard met een paar cafés en restaurants. Afhankelijk van het weer kun je er suppen, (kite)surfen, zeilen of kano’s huren. Of doe zoals de Spanjaarden en flaneer langs de boulevard, in de richting van Bilbao, en bewonder de prachtige villa’s uit de vorige eeuw. Na de jachthaven kom je bij de riviermonding en de wereldberoemde zweefbrug Puente Colgante, wat op zich al een bezoek aan Getxo waard is. Loop je vanaf het strand de andere kant op, dan vind je daar het pittoreske Puerto Viejo, de oude haven van Algorta, waar je heerlijk kunt eten te midden van de oude, witte vissershuisjes.

Tussen de locals

Vanaf Puerto Viejo kun je een mooi wandelpad langs de zee en de kliffen volgen tot het volgende strand: Playa de Arrigunaga (je komt er ook met de metro: uitstappen bij Bidezabal en dan tien minuten lopen). Dit strand is iets kleiner maar rustiger: hier gaan de locals naartoe. Je hebt er een prachtig uitzicht over de kliffen en de oude molen. Bij het strand is een mooi skatepark en een speeltuin met een groot grasveld en genoeg terrasjes om een drankje te doen. Boven de kliffen is een mooi aangelegd wandel- en fietspad dat langs een oud fort komt en helemaal tot het stadje Sopelana loopt, een van de bekendste surfspots van Spanje, waar je ook als beginner kunt leren surfen.

En als het een dagje regent, dan kun je natuurlijk altijd naar het prachtige Guggenheim Museum.

Annemart Pilon woont sinds de zomer van 2016 met man en kind in Getxo (bij Bilbao) en is vertaler, proeflezer en docent.

Baskenland is groen, deels ongerept en biedt tegelijkertijd een prachtige kustlijn, veel cultuur en een fantastische lokale keuken. 

Baskenland (Baskisch: Euskal Herria, Spaans: País Vasco) ligt aan de westelijke uitlopers van de Pyreneeën en aan de Golf van Biskaje. Behalve de Spaanse autonome regio is er ook een Frans deel van Baskenland.

De hoofdstad van Spaans Baskenland is Vitoria-Gasteiz, maar de grootste stad is Bilbao. San Sebastián is de gastronomische strandhoofdstad van de regio.

In Baskenland zijn zowel het Spaans als het Baskisch officiële talen. De Baskische taal is uniek en niet verwant aan het Spaans of andere Romaanse talen.

De autonome regio Baskenland bestaat uit drie provincies: Álava heeft 317.352 inwoners waarvan er 226.490 wonen in hoofdstad Vitoria-Gasteiz. In Biskaje wonen 1.153.724 mensen waarvan 353.175 in Bilbao en Gipuzkoa telt 707.263 inwoners van wie er 183.563 in Donostia-San Sebastián wonen. Baskenland is met 2.124.846 mensen in een gebied van 7235 vierkante kilometer na Madrid en Barcelona het dichtstbevolkte gebied van Spanje.

Lees ook: Kamperen in Baskenland: de leukste campings

Wat heeft Baskenland te bieden?

Als je naar Baskenland op vakantie gaat kun je cultuur en gastronomie in de steden Bilbao, San Sebastián en Vitoria-Gasteiz prima combineren lange wandelingen in de bosrijke bergen of een tocht maken met de auto of de boemeltrein langs de kliffenkust met verborgen mooie stranden.

Het toerisme is sinds de opening van het Guggenheim Museum in Bilbao, een spectaculair gebouw ontworpen door de  Noord-Amerikaanse architect Frank Gehry, toegenomen van iets meer dan 1 miljoen in 1996 naar ruim 2,7 miljoen in 2016. Oude vervuilende fabrieken verdwenen uit het stadshart en werden vervangen door hotels en musea.

San Sebastían was altijd al de stad waar de Spaanse koningen hun vakantie kwamen vieren. In de oude binnenstad rijgen de bars met hoog opgetaste tapas en pinchos zich aaneen. Je kunt hier heerlijk luieren aan het chique stadstrand aan een van de mooiste baaien van Spanje.

Studentenstad Vitoria combineert zakelijkheid met levendigheid. Aan de kust en in het bosrijke achterland liggen traditionele dorpjes waar de tijd geen grip op lijkt te hebben. Bekende badplaatsen zijn Zumaia en Lekeito. Zarautz en Mundaka zijn geliefd onder surfers. Er zijn acht natuurreservaten met onder meer schitterende watervallen. Het Urdaibai Reserva de la Biosfera is geliefd onder vogelaars en ligt op de vogeltrekroute tussen Europa en Afrika.

Meer lezen?

De volgende artikelen verschenen eerder in het magazine ESPANJE! en kun je nu op de website lezen:

Baskenland: mooie steden én stille stranden

Meer lezen?

Alle regio's van Spanje

Hier vind je informatie over de verschillende Spaanse regio's, allemaal op één overzichtelijke pagina. Van Asturië tot aan Valencia en van Melilla tot aan Aragón: ESPANJE! geeft je alle kennis over de prachtige autonome gemeenschappen in Spanje.

Laatst zag ik een oudere man om halftien ’s ochtends een glas wijn en een stuk tortilla bestellen. Het was waarschijnlijk zijn ontbijt. Later op de dag, om half acht ’s avonds, zat de terrassen  vol met mensen die een café con leche dronken met een croissantje. Niet ná het avondeten maar vóór het avondeten, want mensen eten hier pas om een uur of tien. Vreemd misschien, om voor het avondeten koffie te drinken en juist bij het ontbijt wijn te drinken. Maar hier zijn geen regels.

In Bilbao kun je op ieder moment van de dag eten en drinken wat je wilt. Wijn drinken voor twaalf uur is eerder regel dan uitzondering, koffie met een broodje jamón is een standaard tussendoortje en de bars staan de hele dag vol met allerlei verschillende pinchos. Niemand kijkt er ook van op als je ’s ochtends een biertje bestelt, het is hier altijd borreltijd – en ja, er wordt aardig gedronken.

Altijd iets nieuws proeven

Het heeft wel iets bevrijdends, dat je kunt bestellen wat je wilt en dat er altijd genoeg pinchos zijn om uit te kiezen. Probeer de verleiding maar eens te weerstaan als je een bar binnen loopt. En op donderdagavond, als het pintxo pote is, krijg je een gratis pincho bij je drankje. Dat is dan niet zomaar een stukje brood met wat ham erop, maar een verfijnd minigerecht, bijvoorbeeld met tonijn of foie gras, een soort amuse. Het leuke is dat de pinchos variëren van bar tot bar, dus is er altijd iets nieuws om te proeven. De meeste Bilbainos hebben een vaste bar waar ze al van jongs af aan komen, maar het is eigenlijk veel leuker om een kroegentocht te doen en verschillende pinchos te proeven. De volgende bar is in Bilbao nooit ver weg.

Annemart Pilon woont sinds de zomer van 2016 met man en kind in Getxo (bij Bilbao) en is vertaler, proeflezer en docent.