Op 22 september 2022 van 20:00 tot 21:00 interviewt de Groningse emeritus-hoogleraar Romaanse talen en Culturen Hub. Hermans in het OBA Theater in Amsterdam de Spaanse schrijfster Irene Vallejo, auteur van de wereldwijde bestseller Papyrus. Vallejo is een groot boekenliefhebster, studeerde klassieke literatuur en spendeerde jaren aan onderzoek naar de geschiedenis van boeken en bibliotheken. Papyrus is een samenvatting van haar bevindingen. ‘Het lijken allemaal tekentjes, die letters, maar binnenin zitten stemmen. Elke bladzijde is een eindeloze doos vol stemmen’, schrijft ze.

Vallejo legt een link tussen oudheid en onze tijd

De volledige Nederlandse titel Papyrus, de geschiedenis van de wereld in boeken is een tikkeltje misleidend want het boek gaat vooral over de Westerse geschiedenis. In de originele versie El infinito en un junco (het oneindige in het riet), is de link naar het boek duidelijker. Ze begint haar verhaal bij de uitvinding van papyrusrollen. Via boeken neemt Irene Vallejo ons mee door de westerse boekgeschiedenis. Vallejo zelf omschrijft Papyrus als een mix van een essay, een queeste en een experiment met een avontuurlijk kantje. Het verhaal begint met een stel ruiters die in het geheim op zoek gaan naar alle boeken van de wereld om deze toe te voegen aan de grootste bibliotheek ter wereld namelijk die van Alexandrië. Ze neemt ons vervolgens ook mee naar het oude Griekenland en Rome. Moeiteloos legt Vallejo verbanden tussen de grote klassiekers en onze tijd, via film, debatten, cartoons, etc…

Je kunt Papyrus van Irene Vallejo hier bestellen

Irene Vallejo is in Nederland op uitnodiging van het Instituto Cervantes.  Behalve gespreksleider Hub Hermans zal ook de vertaler van het boek in het Nederlands, Adri Boon, deelnemen aan het gesprek. Irene Vallejo Moreu (Zaragoza, 1979) schrijft ook voor de kranten Heraldo de Aragón en El País, waarbij ze net als in haar boek de actualiteit combineert met lessen over de oudheid. Dit resulteerde in de publicatie van twee verzamelwerken van haar wekelijkse columns, El pasado que te espera (Het verleden dat op je wacht) en Alguien habló de nosotros (Iemand sprak over ons). Voor Papyrus ontving zij de Spaanse Nationale Essay Prijs 2020.

Iedereen die zich zorgen maakt over het feit dat jongeren steeds minder lezen, of dat er in bibliotheken weliswaar van alles gebeurt, maar er ook steeds minder boeken worden uitgeleend,  zou Papyrus van de jonge Spaanse classica Irene Vallejo moeten lezen. Het toont aan dat er weinig reden is tot somberen: het boek bestaat al meer dan 2000 jaar, en zal in welke vorm dan ook altijd blijven bestaan. We hebben als mensen immers behoefte om elkaar verhalen te vertellen, en dat simpele gegeven is in die paar millennia van grote veranderingen en vernieuwingen, nauwelijks veranderd.

Er zijn talloze boeken geschreven over de geschiedenis van het lezen en over de geschiedenis van boeken, en dit boek heeft van al die boeken wat opgestoken, maar voegt er nog iets unieks aan toe. Het bestaat namelijk uit 138 ‘verhaaltjes’ die elk een nieuw bouwsteentje bijdragen aan wat je de monumentale ‘Geschiedenis van een wereld in boeken’  zou kunnen noemen. Stuk voor stuk zijn het juweeltjes waarin voortdurend parallellen worden getrokken tussen het lezen en andere vormen van communicatie als film, muziek of kunst, voortdurend springend tussen het verleden van de oude Grieken en Romeinen naar het heden toe.

Mooi is dat dit boek tal van voorbeelden bevat uit de Spaanstalige literatuur: voorbeelden die nieuwsgierig maken, en aanzetten tot lezen. Nederlanders komen in het boek niet voor, behalve dan zijdelings Van Gogh, Escher, Mondriaan en De Kooning, maar verrassend genoeg wél de bij ons vergeten schrijver Nico Rost (die ook schreef over de Spaanse Burgeroorlog). Alleen al om die paar indringende bladzijden (289-294) is dit boek meer dan de moeite van het lezen waard.