Isabel Allende: 40 jaar bestsellers

Het is in 2022 40 jaar geleden dat Isabel Allende haar eerste roman verscheen. Het huis met de geesten was meteen een succes. Haar boeken zijn inmiddels in meer dan 40 talen vertaald en er gingen ruim 70 miljoen exemplaren van haar romans over de toonbank. Haar nieuwste roman Violeta is onlangs in het Nederlands verschenen. Uitgeverij Wereldbibliotheek gaf om het jubileum te vieren ook een speciale editie uit van de bestsellers Het huis met de geesten, Paula en Eva Luna. In dit interview vertelt de populairste schrijver uit de Spaanstalige wereld over haar schrijverschap en haar leven.

Violeta is het verhaal van een bijna honderdjarige vrouw die in de ene pandemie werd geboren en in de andere stierf. Vanuit San Francisco stond Isabel Allende de pers te woord over dit nieuwe avontuur, maar ook over liefde, feminisme, politiek en de cancelcultuur, die ook in de VS en Latijns-Amerika oprukt. De in Chili geboren bestsellerauteur is inmiddels bijna 80 maar ze is nog steeds vol leven. ‘Ik ben op mijn 77e getrouwd en als ik lang genoeg leef, kan ik misschien nog een keer trouwen’, lacht ze tijdens de zoompersconferentie met meer dan honderd Spaanstalige journalisten.

Leven tussen twee pandemieën

In Violeta, een roman die begint met de Spaanse griep die plaatsvond in 1918 en eindigt met de coronacrisis, beschrijft ze honderd jaar uit het leven van een Latijns-Amerikaanse vrouw. Het verhaal speelt zich deels af in Chileens Patagonië. ‘Ik kwam ter wereld op een stormachtige vrijdag in 1920, het jaar van de pest’, luidt de eerste regel van de roman. Het idee voor het boek ontstond na de dood van Allende’s moeder op 98-jarige leeftijd. Francisca, de moeder van Isabel, was geboren in 1920, ten tijde van de Spaanse griep, en overleed een jaar voordat de coronapandemie werd uitgeroepen. Maar Francisca is Violet niet. Allende: ‘Mijn moeder gaf mij inspiratie. Ze stierf kort voor Covid en iedereen om me heen zei dat ik haar verhaal moest opschrijven. Maar hoewel mijn moeder een buitengewone vrouw was, had ze geen buitengewoon leven omdat ze nooit zelf in haar levensonderhoud had voorzien. Ze leefde altijd onderworpen: eerst aan haar vader, toen aan haar man en ten slotte was ik het die de rekeningen betaalde. Ze had niet die economische vrijheid die ze altijd voor zichzelf wilde. Violeta is een personage dat lijkt op mijn moeder, mooi, interessant, ironisch, gedurfd en met een grote visie, maar in tegenstelling tot haar is ze een onafhankelijke vrouw. Er is geen feminisme zonder economische onafhankelijkheid… Wat zit er over mij in? Zonder twijfel anekdotes die mij zijn overkomen. Maar het gaat ook over mijn overleden dochter Paula.’

Liefde beweegt de wereld

Romanpersonage Violeta is een vrouw die werd geboren in een conservatieve en rijke Chileense familie. Haar leven veranerde radicaal toen ze op straat kwam te staan door de Grote Depressie. Enkele van de grote gebeurtenissen uit de geschiedenis zullen haar leven vormen: de strijd voor vrouwenrechten, de opkomst en ondergang van tirannen en natuurlijk twee pandemieën. Allende: ‘De roman laat zien dat liefde de wereld beweegt. Maar niet alleen liefde, ook macht, ambitie en hebzucht. En soms kan liefde een beetje corrigeren, maar nooit volledig. In al mijn romans gaat het om menselijke relaties. Natuurlijk zijn de feiten van belang, en het waar en wanneer ook. Maar ik vertel het liefst over menselijke relaties en emoties. En de krachtigste daarvan is de liefde. Wat mij in mijn eigen leven aanzette tot de grootste wreedheden en heldendaden, is de liefde. En nu ik oud ben, zeggen mensen tegen me: nou, nu doet liefde er niet zo veel meer toe. Maar ik zeg tegen ze: liefde doet er altijd toe. Ik ben op mijn 77^e getrouwd en als ik lang genoeg leef, kan ik opnieuw trouwen. In Violeta zijn er verschillende liefdes. De eerste is die van de jeugd van die tijd: die met de man met wie je voor eeuwig denkt te trouwen, om moeder te zijn en een gezin te stichten. Het lukt haar niet. En ze wordt verliefd op een uiterst verleidelijke en gevaarlijke man. Ik ken die liefde. En dan, aan het einde van haar leven, is er een rustgevende en gelukkige liefde. Dat overkwam mijzelf: op mijn 77e trouwde ik met een man met wie ik niets gemeen heb… En toen overviel de pandemie ons en zaten we opgesloten in een klein huis op een eeuwige huwelijksreis. Het pakte gelukkig goed uit…

Schrijven is als lopen met een kaars

‘Ik begon de roman een paar weken voordat de pandemie toesloeg. Pas later kwam ik op het idee om de roman tussen deze twee pandemieën in te plaatsen. Ik vond die cirkel bijna poëtisch. Dus de pandemie heeft me geholpen om er structuur in te krijgen. Op 8 januari ga ik altijd achter de computer zitten en begin iets waarvan ik niet weet wat het wordt. En dan verschijnen er personages of moet ik ze gaan zoeken. Een boek beginnen is als met een kaars op donkere plekken lopen en beetje bij beetje verlicht je de hoeken en daar komen de personages en het verhaal naar buiten. Ik heb in die 40 jaar geleerd om vertrouwen te hebben, niet om de geschiedenis in een keurslijf te stoppen.’

Ballingschap maakt altijd deel uit van uw romans. Als u niet uit Chili was vertrokken na de staatsgreep van Pinochet en de dood van uw oom president Salvador Allende, zou u ze dan geschreven hebben?

‘Ik denk het niet. Ik werd schrijver omdat ik in Chili geen journalist kon blijven. Ik vond het heerlijk om journalist te zijn, ik was gelukkig. Ik hield van dat beroep, ik hield ervan dat ik op elke deur kon kloppen en dat ze me zouden openen, dat ze de meest impertinente vraag zouden beantwoorden. Dat eindigde toen ik Chili verliet en er een lange periode van stilte volgde. Totdat ik door toeval Het huis met de geesten schreef. Dat was de roman die de weg voor me vrijmaakte. Dat gaf me een stem als schrijver, en dat veranderde mijn leven.

De kleindochter van uw oom, de Chileense president Salvador Allende, is nu minister in Chili…

‘Niet alleen minister, maar minister van Defensie. Ze is een jonge vrouw, opgegroeid in Cuba, in een heel bijzondere positie… Laten we het verleden van de strijdkrachten in Chili niet vergeten. Ik ben blij met de ministers die Gabriel Boric heeft benoemd: 14 vrouwen en 10 mannen. Het is echt een solide poging tot gendergelijkheid. En iedereen is ook zo jong. Er komt een nieuwe generatie aan de macht.’

In deze 40 jaar is de maatschappij veranderd, hoe is uw manier van schrijven over vrouwen veranderd?

‘Ik ben goed op de hoogte van wat er met vrouwen gebeurt, omdat ik een stichting heb en we werken met de meest kwetsbare vrouwen. Ik heb dus altijd contact met vrouwen en hun problemen. Ik ben altijd een feministe gebleven. En ik ben blij dat er nu een golf van jonge vrouwen is die buitengewone dingen doen. Daar schrijf ik over omdat het me interesseert.’

Is de wereld nu slechter dan vroeger?

‘Welnee. Geen verleden tijd was beter, dat is enkel een soort illusie die we hebben. Ik schrijf historische romans die teruggaan tot 1541 en ik kan zeggen dat er geen verleden tijd is waarin er meer mensen onderwijs en gezondheidheidszorg genoten en minder mensen stierven van honger of ongeneeslijke ziekten dan nu. De wereld gaat vooruit, maar langzaam en in een rechte lijn. Er wordt veel vooruitgang geboekt en voor elk vreselijk ding dat gebeurt, zijn er andere goede om tegenwicht te bieden.

Van het boek tot de biopic: geheimen onthuld

Allende is de auteur van bijna 30 boeken waarvan zo’n 70 miljoen exemplaren werden verkocht, vertaald in meer dan 40 talen. Sinds de publicatie van haar eerste roman, La casa de los espíritus, heeft Allende meer dan vier decennia van haar leven aan de literatuur gewijd. Zij ontving meer dan 60 internationale prijzen. Haar populariteit is zo groot dat ze zelfs de hoofdpersoon werd van de biopic Isabel, een miniserie van Amazon Prime die de eerste 50 jaar van haar leven beslaat. ‘Ik was zeer gevleid dat ze investeren in iets over mijn leven. De meesten vonden het geweldig, maar degenen die het dichtst bij me staan, zoals mijn man en zoon, vinden dat ze mijn slechte deel te veel hadden benadrukt. Maar ik bewaar geen geheimen. Ik denk ook dat je kwetsbaar bent vanwege de geheimen die je bewaart, niet vanwege de geheimen die je vertelt.’

Geen cancelcultuur maar het ware verhaal

Tijdens het interview komt ook de cancelcultuur ter sprake naar aanleiding van een vraag over het verleden van de Chileense dichter Pablo Neruda, die een vrouw verkracht zou hebben. ‘Misschien zou het verstandig zijn als de geschiedenis niet alleen het verhaal vertelt van de overwinnaar, die meestal een blanke man is, maar ook stem geeft aan de verslagenen, de armen, vrouwen, mensen van kleur. Je kunt en mag het verleden niet elimineren, maar moet het beeld van dat verleden herzien’, zegt ze verwijzend naar de controverse in Chili omdat uit een deel van Pablo Neruda’s memoires blijkt dat hij een vrouw heeft verkracht. ‘Nu willen Chileense feministen Pablo Neruda cancellen, de belangrijkste dichter die Chili heeft voortgebracht en een van de grootste in de geschiedenis van de poëzie. Aan de ene kant is er de mislukte man en aan de andere zijn werk. Laten we goed naar zijn privéleven kijken, maar laten we niet alles cancellen. Want anders blijft er niemand meer over. Je moet het verhaal enkel herzien, zodat het verteld wordt zoals het verteld moet worden.’

Bron: Río Negro

De bestsellers van Isabel Allende voor slechts €15

Om haar veertigjarige jubileum als schrijfster te vieren, publiceert Uitgeverij Wereldbibliotheek een mooie én goedkope herdruk van drie bestsellers van Isabel Allende. Je kunt ze hieronder bestellen net haar nieuwe roman als Violeta.

Alba is het kind van een verboden liefde, waarmee haar moeder schande bracht over de familie Trueba. Alba gaat op zoek naar haar voorgeschiedenis en ontdekt drie uitzonderlijke vrouwen. Ze tekent het levensverhaal op van haar passionele moeder Blanca, van haar helderziende grootmoeder Clara en van Clara’s mooie zus, Rosa de Schone. Met deze meeslepende liefdesroman bereikte Isabel Allende in één keer een miljoenenpubliek over de hele wereld. Het huis met de geesten werd verfilmd met in de hoofdrollen Antonio Banderas en Winona Ryder.

In een stijl die even krachtig en kleurrijk is als het Zuid-Amerikaanse landschap van regenwouden, ruige bergen en woestijnen, vertelt Isabel Allende het adembenemende verhaal van het bizarre en fantastische leven van Eva Luna. Ze voert de lezer mee naar een exotische wereld waarin werkelijkheid en verbeelding naadloos in elkaar overgaan.

Openhartig schrijft Isabel Allende in dit aangrijpende boek over het verlies van haar volwassen dochter. Ze vertelt hoe ze eindeloze nachten aan haar ziekbed doorbrengt en Paula in die nachten haar eigen levensverhaal vertelt. Ondanks de tragiek is het boek doorspekt met humor. Vrolijke en minder vrolijke anekdotes uit het woelige leven van de Chileense schrijfster wisselen elkaar af in dit meeslepende boek.

In een brief aan iemand van wie ze zielsveel houdt, schrijft Violeta over de armoede en voorspoed, de verliezen en vreugdes, en over de grote liefdes van haar leven en het verwoestende liefdesverdriet dat daarna kwam. Belangrijke ontwikkelingen in de geschiedenis hebben haar turbulente leven bepaald: de strijd voor vrouwenrechten, de opkomst en ondergang van tirannen en uiteindelijk niet een, maar twee pandemieën. Met Violeta presenteert Isabel Allende ons opnieuw een inspirerend episch verhaal, verteld met gevoel voor humor en een enorme passie.