Eind januari en begin februari 2023 wordt de Spaanse cultuur gevierd in heel Nederland. Overal zijn concerten, voorstellingen en films. Onze tips zijn bijvoorbeeld de prachtige documentaire A way to B, over dansers met een beperking in Barcelona. Verder staat de Spaanse popmuziek centraal op Noorderslag. En dan kun je vanaf dit weekend ook nog naar een gloednieuwe opera over Don Quichot, is Carmen te zien in een nieuwe balletversie en brengt de Flamenco Biënnale Nederland weer een serie verrassende voorstellingen op podia door het hele land. Hieronder vind je meer informatie en links naar de kaartverkoop.
Traditie & vernieuwing op Flamenco Biënnale Nederland
Flamenco met een swingende jazzy sound, flamenco met metaalpercussie van zware kettingen, flamenco in latex broekpak, flamenco met bokshandschoenen en bondage, flamenco in een kubistisch decor of een supersonische geluidsomgeving van 4D-surround… Wie de programmering volgt van de Flamenco Biënnale in Nederland weet dat het tweejaarlijkse festival niet bang is voor avontuur en een neus heeft voor avant-garde. Ook tijdens de negende editie – van 20 januari tot en met 9 februari 2023 in Amsterdam, Utrecht, Arnhem, Rotterdam, Tilburg en Brussel – presenteert de Flamenco Biënnale wederom spannende cross-overs. Dit keer echter ook opvallend veel plek voor de flamencotraditie. Zo komt María Moreno op 22 januari naar Muziekgebouw aan ’t IJ met een voorstelling waarin de 36-jarige flamencodanseres met vier musici alle ingrediënten van de beroemde Spaanse soleá binnenstebuiten keert. Op 5 februari treedt Farruquito op in Utrecht. Deze succesvolle telg uit een beroemde gitano-familie debuteerde op zijn vijfde op Broadway en kreeg flamenco dagelijks met de paplepel ingegeven. Zonder opsmuk zet Farruquito een podium onder hoogspanning met een scala aan verraderlijk eenvoudig ogende bewegingen. Ook presenteert de Flamenco Biënnale op 21 januari de wereldpremière van La Reina del Metal (De koningin van het metaal) door de Spaanse flamencodanseres Vanesa Aibar (1983) en de in Nederland wonende Spaanse multipercussionist Enric Monfort (1977). Aibar danst net zo makkelijk in een Spaanse jurk van metalen schakels als in een latex broekpak. Monfort voelt zich thuis in de meest uiteenlopende muziekscènes en slagwerktradities. Van Afrika tot Korea, van Spanje tot India. In Muziekgebouw aan ’t IJ duiken ze samen in het ritmisch avontuur van metaalpercussie, elektronica en flamenco in een 4D-surround-sound. Annette Embrechts schreef voor ESPANJE! een artikel over de ontwikkelingen in de flamenco en over de hoogtepunten tijdens de Flamenco Biënnale. Je kunt het tijdschrift met dit artikel hier bestellen.
IX Flamenco Biënnale: 20 januari t/m 9 februari 2023 in Amsterdam, Utrecht, Rotterdam, Tilburg, Arnhem en Brussel. Bekijk hier het hele programma
Spannende operabewerking van Don Quichot door OPERA2DAY
Op 22 januari gaat er een volledig nieuwe opera over Don Quichot in première. OPERA2DAY nam daarvoor de Italiaanse regisseur en librettist Stefano Simone Pintor in de arm. Pintor zag dat de bestaande opera’s over Don Quichot een te beperkt verhaal vertelden. ‘Nadat ik het boek had gelezen, dacht ik: dit is zo actueel, dit verhaal verdient een veel groter publiek.’, vertelt hij in een interview in editie 1 2023 van ESPANJE. Pintor: ‘Ik wilde dit enorme verhaal niet reduceren tot een love story over de Bruiloft van Camacho, of tot het verhaal over een man die denkt dat hij een ridder is. Want dat is slechts een deel van het verhaal. Het gaat ook over Cervantes zelf, over zijn cultuur, over zijn tijd. Cervantes gebruikte het boek om de adel uit die tijd te bespotten. Het was een tijd van grote veranderingen. Tussen het verschijnen van het eerste en tweede deel waren de moslims Spanje uitgezet. Ik denk dat we nu in vergelijkbare woelige tijden zitten met oorlog, economische crises, migratiecrises, de clash tussen verschillende culturen, de moslimwereld en de westerse wereld. Waar zijn we nu beland? De Don Quichot is in mijn ogen het verhaal over de mensheid. Het zegt dat we moeten dromen om te dromen. En, nog belangrijker, dat onze dromen niet uit moeten komen. Want als je je droom bereikt, verlies je je drive. Daarom hebben we Mr Freestone in het verhaal gevoegd, een soort Elon Musk die succes verwart met dromen. Je zou kunnen zeggen dat Elon Musk een groot dromer is. Hij wil het heelal ontsluiten. Maar let eens op de taal die hij gebruikt, want woorden doen ertoe. Taal definieert ons. Hij heeft het over occupy Mars, daar heeft hij zelfs een beroemd logo en T-shirt van gemaakt. Daarmee zie je dat hij de vrijheid van andere mensen wil inperken, zoals dat ook gebeurde in de tijd van Don Quichot. De Don Quichot bevat nog steeds een heel actuele boodschap. Er is in essentie niks veranderd.’
Het hele interview met librettist en regisseur Stefano Pintor kun je lezen in het tijdschrift ESPANJE! dat je HIER kunt bestellen.
Don Quichot is een coproductie van OPERA2DAY en New European Ensemble. De opera gaat op 22 januari in première in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag en gaat daarna tot eind maart op tournee. Muziek Vanni Moretto – Libretto en regie Stefano Simone Pintor – Muzikale leiding Hernán Schvartzman – Rolverdeling Mr Benengeli / Don Quichot Víctor Torres Miguel / Sancho Panza Manuel Nunez-Camelino Mr Freestone / Friston de tovenaar Jeremiah Fleming Dalisay / Dulcinea & anderen Alena Dantcheva. Je kunt hier je kaartjes voor Don Quichot bestellen.
Tip: doe mee aan de speciale Don Quichot schrijfavonden die in elke speelstad worden georganiseerd.
17 Spaanse bands op EUROSONIC NOORDERSLAG 2023
Het festival Eurosonic Noorderslag (ESNS) wordt van woensdag 18 tot en met zaterdag 21 januari gehouden op diverse locaties in Groningen en daar spelen Spaanse bands dit jaar de hoofdrol. In totaal staan er 17 Spaanse bands geprogrammeerd, die laten zien hoe veelkleurig en vooruitstrevend de Spaanse popmuziek is. Alle Spaanse regio’s hebben een heel eigen geluid wat zorgt voor een bijzonder rijke popcultuur. Van de Catalaanse mestizo-muziek, een mix van rumba, flamenco en ska, tot de vaak zeer politieke Baskische punkrock. De Spaanse pop-infrastructuur, die heel anders is dan die van bijvoorbeeld Nederland, hielp veel alternatieve bands in het zadel. Spanje viert immers ontelbaar veel fiestas, die een fantastische springplank bieden voor lokaal talent. Mooi dat zeventien bij ons vrij onbekende Spaanse bands nu in Groningen te zien zijn. Hier zie je de hele lijst inclusief video’s en achtergrondinformatie.
Een interessant voorbeeld is de Galicische vrouwenband Tanxugueiras. In 2018 lanceerden ze hun debuutalbum met een repertoire dat de essentie van de Galicische traditie liet zien. Ze wonnen hiermee verschillende prijzen en speelden op meer dan 100 podia binnen en buiten hun landsgrenzen. Ook hun tweede album Contrapunto staat bol van traditie met een hoofdrol voor traditionele instrumenten als de pandereiteiras.
FILMTIP: Koeien en crossen
Als Abels neef Jesús López omkomt bij een motorongeluk is de hele dorpsgemeenschap in rouw. Jesús’ vader en moeder verwerken hun verdriet allebei op hun eigen manier en hebben Abel nodig om weer zin in het leven te ervaren. Ze nemen hem in huis en vertroetelen hem alsof hij hun zoon is. Abel laat zijn eigen boerenfamilie in de steek. Koeien zijn maar koeien en de ruige wereld van motors, brommers en auto’s en de knappe vriendin van Jesús lonken. Maar Abel is heel anders dan de stoere autocrosser Jesús. Hij is getekend door een ongeluk in zijn eigen leven. Kan hij hun verwachtingen wel waarmaken? Regisseur Maximiliano Schonfeld toont met deze film het leven van jongeren op het Argentijnse platteland. Voor sommigen zal dat verdacht veel lijken op het boerenleven in Nederland. De dag bestaat uit eieren rapen, op de tractor rijden, koeien naar de stal brengen en dan in het weekend drank en crossen. Het levert een fascinerende film op.
Jesús López draait vanaf 12 januari in de bioscoop
Zwierige Carmen door Introdans
De Spaanse choreograaf Gustavo Ramírez Sansano brengt met Carmen.maquia een artistiek saluut aan zijn Spaanse cultureel erfgoed. Hij baseert zijn ballet op de beroemde opera van Bizet, maar wilde een Carmen maken zonder de clichés, zoals de rode kleur, flamencojurken en castagnetten. Dat is de reden waarom hij voor een zwart-witdecor en -kostuums koos maar dan wel geïnspireerd op het werk van Pablo Picasso. Maar hoe maak je een familievoorstelling over een vrouw die uiteindelijk wordt vermoord? Ramírez Sansano weet dit hele vraagstuk te omzeilen door het einde aan te passen. Deze nieuwe versie van Carmen is ondanks het stemmige decor en het toch wel trieste verhaal zwierig en vrolijk. Met als hoogtepunt de scène waarin alle dansers en danseressen zijn getransformeerd tot de stoere Escamillo met zijn blote borst in zijn zilverkleurige toreadorjasje. Zet eerst de muziek even lekker luid aan thuis en ga dan met je kinderen naar het theater. Ze zullen zonder twijfel worden betoverd door Carmen en de twee mannen die haar hart proberen te veroveren, haar bewaker don José en de stierenvechter Escamillo.
Introdans toert t/m 17 februari met Carmen door Nederland. Je kunt je kaartjes hier bestellen
Indrukwekkende documentaire over dansers met beperking
In Barcelona werkt het bijzondere danscollectief Liant La Troca. Bijzonder omdat veel leden een ernstige beperking hebben. Zo werd een van de dansers, Jaume Girbau, geboren zonder onderlijf. Maar daar laten ze zich niet door tegenhouden. Het Nederlandse filmersechtpaar Jos de Putter en Clara van Gool maakte een hartverwarmende documentaire over dit collectief geleid door danser en choreograaf Jordi Cortès Molina. De dansers laten hierin niet alleen hun kracht zien maar tonen ook hun kwetsbaarheid. In A WAY TO B vloeien dans en andere scenes voortdurend in elkaar over. De film volgt een aantal dansers van de groep die verhalen over hun eigen leven vormgeven in performances. We zien sensuele, uitbundige en provocerende choreografieën op verschillende locaties in Barcelona: een theater, een plein, een bos, een huiskamer. A WAY TO B gaat over gewone mensen die ondanks of juist dankzij hun imperfecte lichaam kunst maken. De film toont de menselijke veerkracht en is een warm pleidooi voor inclusiviteit, zonder dat die boodschap er duimendik bovenop ligt.
Vanaf 16 februari is A way to B te zien in filmtheaters in heel Nederland
Hou je van Spanje en wil je altijd weten wat er speelt in de Nederlandse theaters, bioscopen en musea? Neem dan een abonnement op het mooie glossy magazine ESPANJE! Bestel het HIER
De zwarte magie van Balenciaga
De Baskische couturier Cristóbal Balenciaga werd door andere modeontwerpers aanbeden, mede omdat hij het vak als geen ander beheerste. ‘Als haute couture een orkest is, dan is Balenciaga de dirigent en de rest van ons slechts de musici die de aanwijzingen van de meester volgen,’ zei Christian Dior eens. Balenciaga’s sculpturale vormen kwamen het best uit de verf in een van zijn favoriete kleuren: zwart. Kunstmuseum Den Haag brengt met Meesterlijk Zwart – uit het oeuvre van couturier Cristóbal Balenciaga een eerbetoon aan zijn oeuvre in deze kleur. Er worden meer dan honderd topstukken uit de collecties van Palais Galliera en Maison Balenciaga getoond. De liefde voor zwart reflecteert zijn Spaanse roots: katholieke vroomheid en traditionele Spaanse kledingstijlen, zoals mantillas, kant en het sobere zwart van de Spaanse Habsburgers en hun hof. Het is dan ook geen toeval dat de donkere werken van Goya en Velázquez een grote inspiratie voor Balenciaga vormen. De internationale maestro bleef in zijn creaties trouw aan zijn verleden.
Meesterlijk Zwart is t/m 5 maart te zien in Kunstmuseum Den Haag.
