Je kent haar misschien wel als jurylid uit het tv-programma Project Rembrandt. De Spaans-Nederlandse kunstenares Lita Cabellut werd eind 2020 gekozen tot kunstenaar van het jaar. Nieuwsgierig naar haar werk en leven? AVROTROS maakte de documentaire Schoonheid boven alles over Lita Cabellut. In 2020 was er een prachtige expositie van haar schilderijen in Museum de Zwarte Tulp in Lisse. Wij zochten haar in die tijd op in haar atelierdorpje in Den Haag voor een interview over haar werk en haar leven. Een deel van het interview lees je hieronder.
WIE IS LITA CABELLUT?
Het leven van Lita Cabellut is als een sprookje. Ze groeide op als zigeunerkind in de straten van Barcelona, tot ze werd geadopteerd door een rijke weduwe die haar meenam naar het Prado. Daar viel het kwartje. Ze wilde kunstenaar worden. En dat werd ze. Ze is nu een van de best verkopende levende Spaanse kunstenaars. Ze schildert niet alleen maar maakt ook decors voor opera’s en werkt nu aan een film over de moeder van Charlie Chaplin, net als Lita een zigeunerin. Ook is ze begonnen aan een project in het Alhambra in Granada. Ze werkt zes dagen per week, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds. ‘Kunst maken is als ademen voor me, als eten. Alleen op zaterdag doe ik niets. Dan zit ik soms nog in mijn pyjama om vijf uur ’s middags. Als ik dan naar de bakker wil lopen is die alweer dicht,’ vertelt ze lachend in het interview met ESPANJE! In 2020 was Lita Cabellut op tv te zien als jurylid in het NTR-programma Project Rembrandt. Toen we haar spraken waren de opnames in volle gang. ‘Ik vind het heerlijk om te doen want ik leer daar opnieuw kijken. Als je iemand goed moet beoordelen, moet je de persoon en zijn werk zo goed mogelijk doorgronden.’ Lita en Pieter Roelofs, hoofd Schilder- en Beeldhouwkunst bij het Rijksmuseum, beoordelen het werk van tien talenten die zich in een halfjaar tijd het schildersvak meester maken.
DE EXPOSITIE IN LISSE
Van 3 oktober t/m 31 januari 2020/2021 toonde Museum de Zwarte Tulp in Lisse een reeks portretten van Lita Cabellut over de Gouden Eeuw. Lita maakte deze in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor een expositie in Mumbai en New Delhi. Titel van de tentoonstelling, die in Mumbai mede door Mark Rutte werd geopend, is The black tulip. De portretten, in de typische frescostijl van Cabellut, geven inzicht in de complexe sociale structuren van die periode. Puriteinse strengheid tegenover katholieke uitbundigheid. Daarnaast tonen de portretten de eigen kledingstijl van de adel, de koopmannen en de soldaten. De zwarte tulp staat volgens Lita symbool voor de onverzettelijkheid van de Hollanders. Lita gebruikte bekende Nederlanders en vrienden als model voor de schilderijen. Zo stond oud-CDA-politicus Elco Brinkman model voor een portret van een man die kritisch de wereld in kijkt.
Interview met Lita Cabellut in ESPANJE! magazine
‘Bel me maar even als jullie er zijn,’ zegt Christine, de rechterhand van Lita, als we onze afspraak plannen. ‘We hebben geen bel.’ We toetsen haar telefoonnummer in als we voor een groot hek staan midden in een lelijk appartementencomplex in het centrum van Den Haag. Is het wel hier, denken we. Dan komt Christine aanlopen en opent het hek en vervolgens nog een hek. En ineens staan we in een Spaans dorpje, compleet met patio met een sinaasappelboom met grote rijpe vruchten. Rechts en links staan huisjes waarvan de deuren openstaan, voor ons is de gang naar de gemeenschappelijke ruimtes en het atelier. ‘I am more than a painter, I am a storyteller’ staat er boven Lita’s Instagramaccount. En al snel begrijpen we wat ze bedoelt. We hebben nog geen jas uitgetrokken, geen camera uitgepakt, geen vragenlijstje in de aanslag als we staand in de hal al een halfuur ademloos aan haar lippen hangen. Om ons heen lopen haar assistenten, Marta, Andrea en Christine, en schilders die een deel van het Cabellutdorpje aan het opknappen zijn. ‘Ik heb altijd mensen om me heen gehad die me hielpen bij mijn werk. Eerst waren het mijn kinderen, daar zijn in de loop van de jaren deze vriendinnen bijgekomen en we wonen hier nu samen in ons “klooster van de dromen”. We doen het samen, zeg ik altijd. We verkopen dromen, net zoals ik vroeger als klein straatmeisje in Barcelona denkbeeldige sterren aan toeristen verkocht. Ik had twee tasjes voor verschillende sterren. ’s Ochtends plukte ik ze van de hemel en stopte ik ze in de tasjes. Als ik ze ’s avonds niet had verkocht, zette ik ze weer terug aan de hemel, liet ik ze vrij. Zoals ik vroeger samenleefde met andere straatkinderen leef ik nu met mijn team.’
De ogen van Picasso
Gehavend maar vrij
Ze werkt zestien uur per dag, zes dagen per week. ‘Kunst maken is als ademen voor me, als eten. Alleen op zaterdag doe ik niets. Dan zit ik soms nog in mijn pyjama om vijf uur ’s middags. Als ik dan naar de bakker wil lopen is die alweer dicht.’ Ze pakt wat brokstukken van een schilderij uit een grote bak. Een roze deel en een grijs stukje, en kijkt of ze bij elkaar passen. Op haar website laat ze zien hoe flamencodanseres Rocío Molina tijdens de Flamencobiënnale in Sevilla een schilderij kapotstampt met haar hakken. Maar meestal breken zij en haar team een doek in duizend stukjes. Om er vervolgens weer een nieuw doek van te maken. Het lijkt een symbool voor haar eigen leven. Ongeschonden ter wereld gekomen, kapotgemaakt door alles wat ze zag op straat, opgeraapt en weer in elkaar gezet. Gehavend maar krachtig. ‘Breken betekent een oefening in vrijheid. Alles is tijdelijk, alles verandert. Niks is belangrijk en niks is onmisbaar. Ik breek het niet af uit agressie maar om te bouwen aan iets groters, aan ontwikkeling.’ Een van de hoogtepunten de afgelopen jaren was voor Lita haar performance in het Pradomuseum, waar ze voor de ogen van 400 kunstliefhebbers eenschilderij molesteerde. ‘Dat was heel emotioneel voor mij omdat mijn artistieke leven begon in het Prado.’
Interview en foto’s: Marjan Terpstra
