Pedro en Penélope 25 jaar samen

Penélope Cruz en Pedro Almodóvar werken al 25 jaar samen en hebben samen al zeven films gemaakt. In de eerste werd al het zaadje gelegd voor de nieuwste film. Madres paralelas gaat op 10 maart 2022 in première. Op 9 maart is de feestelijke voorpremière in Koninklijk Theater Tuschinski. Je kunt hier kaartjes bestellen. De relatie tussen regisseur en actrice was van meet af aan bijzonder, benadrukken ze steeds weer. Cruz: ‘We konden meteen elkaars gedachten lezen.’ De rol in Madres paralelas heeft de actrice inmiddels een Oscarnominatie opgeleverd. Op 27 maart weten we of ze hem ook gewonnen heeft. In dit artikel, dat eerder verscheen in het tijdschrift ESPANJE! vertellen ze over hun sterke band.

Na het grote succes van Dolor y Gloria, waarin het leven van de regisseur zelf centraal stond, (en Penélope Cruz zijn moeder speelde) is Almodóvar nu weer terug bij zijn oude vertrouwde thema: het moederschap. Maar hij vermengt het dit keer met de recente geschiedenis van Spanje: de Transición, de overgang van de dictatuur naar de democratie na de dood van Franco in 1975.

Moeilijkste rol ooit

Penélope Cruz speelt de fotografe Janis, dochter van hippies die haar vernoemd hebben naar Janis Joplin. Als ze bevalt in het ziekenhuis ontmoet ze de veel jongere Ana, gespeeld door Milena Smit, die per ongeluk zwanger is geworden en bang is voor wat komen gaat. Pedro Almodóvar: ‘Madres paralelas vertelt over verschillende generaties, over de historische waarheid en de waarheid van de personages. Het gaat over identiteit en moederlijke passie van drie zeer verschillende moeders. Samen met Janis en Ana is er Ana’s moeder, zij is egoïstisch en heeft geen enkel moederinstinct. Het zijn de onvolkomenheden van deze moeders, die heel anders zijn dan de moeders die tot nu toe in mijn films voorkomen, die me het meest aantrekken als verteller. Dit is overigens het moeilijkste personage dat Penélope Cruz ooit heeft gespeeld, en waarschijnlijk het meest pijnlijke. De zuiverheid en onschuld van Ana accentueren de donkere kanten van Janis.’ Hieronder zie de je de regisseur en de actrice in 2000 en in 2021

Pedro Almodóvar en Penélope Cruz in 2000 en in 2021

Ode aan het moederschap

Behalve het verhaal over de moederschap, gaat de film ook over het verleden van Spanje. Het begint en eindigt met de strijd van Janis om de resten van haar door het Franco-regime vermoorde grootvader op te graven. In de film zijn veel verwijzingen naar Carne trémula uit 1997, de eerste film waarin Cruz en Almodóvar samenwerkten. ‘Deze film gaat over verschillende manieren om het moederschap te benaderen,’ aldus de regisseur in de Spaanse krant El País. ‘Alle moederschappen zijn complex, ook de meest gelukkige en gezonde,’ vult Penélope Cruz aan. Cruz speelt Janis, die ervoor kiest om een alleenstaande moeder te worden. Tegelijkertijd wil ze de wens van haar oma vervullen om de resten op te graven van haar overgrootvader, die in 1936 is geëxecuteerd aan de rand van het dorp. Deze vrouw is wat Almodóvar betreft de madre absoluta. ‘Zij vormt in haar eentje een familie, ze heeft geen man aan haar zijde nodig,’ vertelt de regisseur. Cruz vult aan: ‘Ze is door haar ouders in de steek gelaten en voor mij is dat bepalend in alles wat ze doet. Ik verdedig haar want ze is een goed mens.’

Penélope Cruz en Milena Smit als Janis en Ana in Madres paralelas

Steeds minder herinneringen

Volgens de cineast komt de wens van Janis om een kind te krijgen voort uit haar jeugd, waarin ze zelf geen moeder had. ‘Dat gevoel kende ook haar oma, de vrouw die haar heeft opgevoed, en wier verlies voortkomt uit de oorlog. Kleindochter en oma zijn hermanas en su orfandad, zusters in hun wees-zijn.’ Almodóvar begint en eindigt zijn film met verhalen van families die nog naar sporen van hun vermoorde familieleden zoeken. Hij doet dat aan het begin via foto’s en de stem van Penélope Cruz en aan het eind met een hommage aan de verdwenen Spanjaarden. De regisseur herinnert zich het begin van een documentaire die hij produceerde over de misdaden tijdens het Franco-regime, El silencio de otros (2018). Daarin legt een oude vrouw bloemen op de autoweg die is aangelegd over het massagraf waarin haar moeder ligt. ‘Er is nog maar weinig tijd,’ aldus Almodóvar. ‘Er zijn steeds meer autowegen en er zijn steeds minder herinneringen. Het gaat mij niet om revanche en ik wil geen rekeningen vereffenen. Het gaat mij om dat kleine beetje waardigheid dat ieder mens verdient.’

Schoonmoeder Pilar Bardem

De nieuwe film van Almodóvar vertoont gelijkenissen met Carne trémula, de eerste film die hij met zijn favoriete actrice maakte. In beide films laat hij volgens de krant El País zien dat orfandad, het wees-zijn, bepalend is voor de identiteit van Spanje. Bijzonder is ook dat Cruz in beide films bevalt. Dit keer gebeurt dat niet in een bus maar in een modern ziekenhuis. Bijzonder is dat Penélopes latere schoonmoeder, de onlangs overleden Pilar Bardem, in de busscène de baby haalde. Toen ze in september in Venetië de Coppa Volpi in ontvangst nam voor haar rol als Janis, benadrukte Cruz dat ze al haar succes aan Almódovar te danken heeft. ‘Ik bewonder je,’ zei Cruz tegen de regisseur. Ze bedankte ook haar gezin (echtgenoot Javier Bardem en hun kinderen), de rest van de cast en haar eigen moeder. Maar het meest bijzonder waren de woorden over haar in juli 2021 overleden schoonmoeder, de actrice Pilar Bardem. ‘Aan het eind van ons laatste gesprek zei ze “Ik hou van je”. Het zouden haar laatste woorden tegen me zijn. Maar daarna hoorde ik nog iets, heel zacht en stilletjes en met een glimlach op haar gezicht zei ze nog twee woorden: “Coppa Volpi.”’ Je kunt de hele speech hieronder zien.

Vat vol verrassingen

Volgens Almodóvar heeft Pilar Bardem de busscène destijds zelf geregisseerd. ‘Ik wist niks van bevallingen. Zij had wel ervaring en nam de teugels in handen,’ vertelt Almodóvar. ‘Die scène was de voorbode van wat later allemaal zou volgen,’ aldus Cruz, ‘en het was ook het begin met Pedro.’ De toen 23-jarige actrice had aanvankelijk voor een andere rol auditie gedaan, maar daar vond hij haar niet geschikt voor. ‘Ik herinner me dat hij me een briefje stuurde waarin hij zei dat ik me geen zorgen hoefde te maken, dat hij wel iets speciaal voor mij zou schrijven. Dat was bijzonder. Op dat moment konden we elkaars gedachten al lezen. Iets van alles wat er later zou komen in onze relatie, was er toen al, op dat allereerste moment. We herkenden elkaar meteen. Er zijn te veel toevalligheden tussen ons, en veel daarvan kan niet eens in woorden worden uitgedrukt. Als ik naar hem kijk, weet ik wat hij wil met een personage. Pedro is nooit een mysterie voor mij geweest en aan de andere kant is hij een vat vol verrassingen. Deze nieuwe rol vind ik allesbehalve makkelijk, maar zijn veeleisendheid geeft me veel houvast en vertrouwen.’

De première op 9 maart in Tuschinski

Madres paralelas gaat op 10 maart 2022 in première in het hele land. Op 9 maart vieren we met onze lezers dat in 2011 de eerste editie van ESPANJE! verscheen. We zouden dat feestje in 2021 al houden, maar helaas kon dat niet doorgaan. Maar nu, precies 11 jaar later, kunnen we het dan eindelijk met jullie vieren. Dat doen we natuurlijk lekker Spaans met een drankje en een goed gevulde Spaanse goodiebag. Je kunt kaartjes reserveren via deze link bij Koninklijk Theater Tuschinski. Als abonnee van ESPANJE! krijg je maar liefst €3 korting op een kaartje (je betaalt slechts €12) met een maximum van 6 kaartjes. Daarvoor heb je wel een speciale voucher nodig. Heb je een abonnement? Mail dan naar madresparalelas@gmail.com. Dan krijg je de voucher toegestuurd. Heb je nog geen abonnement? Dan kun je dat hier afsluiten. Wees er snel bij voor de beste plek in de zaal. En dan dit nog: Mocht de voorpremière vanwege onvoorziene omstandigheden weer niet doorgaan, dan krijg je gewoon je geld terug van Pathé.

NOS-correspondent Rop Zoutberg interviewde regisseur Pedro Almódovar over de film Madres paralelas. Hij vroeg hem ook of hij een boodschap had voor ESPANJE! en de ESPANJE-lezers. Hieronder zie je hoe de regiesseur reageerde. De reportage die `Rop Zoutberg maakte over de film is binnenkort te zien bij de NOS