Wie een beetje taalgevoel heeft, zal bij de naam Extremadura beseffen dat het leven hier zwaar was. Een van de grootmeesters van de Spaanse cinema, Luis Buñuel, maakte in de jaren dertig al een film over dit bijzondere landschap. De streekbewoners worden er niet graag aan herinnerd, omdat die film bijdroeg aan een ongunstig imago: arm en achterlijk. Maar voor wie graag buiten gebaande paden gaat, staat de streek garant voor een onverwoestbaar vakantiegevoel.

Terwijl we wandelen, strekt het dehesa landschap zich van horizon tot horizon uit. Dehesas zijn een soort boomgaarden, bespikkeld met de wintergroene steen- en kurkeiken. Onder de bomen vreten de varkens, de koningen van de dehesa, zich vol aan de eikels. De immense zichtlijnen, de begroeiing en de dieren vormen tezamen een prachtig pastoraal landschap.

We maken een praatje met een herder die zijn schaapskudde voortdrijft. Volgens hem is de dehesa al honderden jaren onveranderd. Een beetje grootgrondbezitter heeft hier al snel duizenden hectares dehesa. Vaak zijn hun voorouders in de middeleeuwen rijk geworden met de handel in wol van merinoschapen. Nu worden hier exclusieve jachtpartijen georganiseerd voor de Spaanse koning of onze prins Willem-Alexander.

Pata negra, olijven en wilde asperges

Herders kunnen hun vee in de dehesa los laten lopen, want de begrazing is goed voor het ecosysteem. Ondertussen geven de brede kronen van de eiken de varkens schaduw en de eikels zijn hun lekkernij. De beroemde papa negra komt van deze varkens. De ham is herkenbaar aan het gemarmerde patroon van vet en vlees, de donkere hoeven en de zoete smaak door de langdurige rijping van het vlees. De herder vertelt over wat zijn tuin hem verschaft. We zouden zijn wijn uit eigen bodega eens moeten proeven… Zijn tv draait op de accu van zijn auto, maar stromend water heeft hij al jaren.

Mistflarden hangen boven het idyllische landschap. Een boer is steeneiken aan het snoeien, zodat de kroon mooi breed blijft en hij brandhout kan verkopen. Zijn kurkeiken zijn deze zomer geschild. Dat kun je zien aan de tomatenrode bast. De handel loopt terug, omdat kurk alleen nog maar voor kwaliteitswijnen en champagne wordt gebruikt.

De herder is meegelopen en wijst ons op een groepje kraanvogels. Ze zijn net uit Scandinavië aangekomen om hier te overwinteren en ook zij eten de eikels. Iets verderop zijn tienduizenden kraanvogels in de rijstvelden te vinden, waar ze de achtergebleven rijstkorrels oppikken. Als we een boomgaard aan de rand van een dorp passeren, schudt een boer met een machine de olijven uit de bomen. Zijn buurman plukt ze met de hand en vertelt dat ze nu oogsten voor eigen gebruik. Later in de winter maken ze er olie van. Virgen extra. Zijn vrouw draagt een mand met wilde asperges.

Gieren en adelaars

Monfragüe, het natuurhart van Extremadura, ligt als een rotsrichel in een zee van dehesas. Klimmend naar het kasteel stoppen we bij een grot met rotsschilderingen, een van de vele hier. De roodbruine “guren zijn ruim vijfduizend jaar voor Christus met een mengsel van kleurstof en dierenvet opgebracht. Iets verderop zitten honderden gieren en adelaars op hoge kliffen. Zodra het droog wordt, spreiden ze hun immense vleugels om ze te laten drogen en vliegen even later weg om eten te zoeken. We klauteren door een sprookjesachtig bemost bos, waar herten wegschieten.

Af en toe stoppen we om aardbeien te plukken van de Madrooboom. Je kunt je hier gemakkelijk voorstellen hoe eerst de Moren, later de bandieten en nog weer later rebellen tijdens de Burgeroorlog zich goed konden verstoppen en nog wat te eten hadden ook. We eindigen in Villareal de San Carlos, een parador in de originele betekenis van het woord; een halte voor de herders voor een simpel maal en bed. Want de aloude cañadas, oude migratieroutes van de schaapsherders, lopen dwars door Monfragüe heen. We bestellen een traditionele stoofpot met geitenniertjes. Hoofdschuddend vertelt de kroegbaas hoe weinig toeristen van de streek weten. Laatst belde een Madrileen met de vraag of we wel licht en stromend water hadden.

Vee heeft voorrang

In de buurt van het levendige Trujillo, dat op de top van een granieten rots in het landschap ligt, staan borden langs de wegen met Via Pecuaria: het vee heeft hier voorrang, de auto’s wachten maar. De herders uit het noorden namen de schapen in de winter mee naar de andere kant van de Duero voor goede graasgrond. De cañadas zijn nu wandelpaden en deze worden aangeduid met VP van Via Pecuaria. Wandelpaden zijn er ook volop in de Sierra las Villuercas, een schitterende bergketen in de buurt van het pelgrimsoord Guadalupe. Met het indrukwekkende klooster achter ons trekken we de bergen in en genieten van de kleuren van de tamme kastanjes, wijngaarden en eikenbomen. We steken kabbelende beekjes over en lopen over een Romeinse weg, vergezeld door kwetterende vogels en de geur van de gomstruiken.

Schranspartij

Uitpuffend op de 1600 meter hoge top Pico Villuercas verbazen we ons over de immense geologische krachten die de rotsen hier omhoog hebben gestuwd. Onder de top ligt een pozo de la nieve, een ‘ijskast’ uit de 15e eeuw, zeven meter in doorsnee en zeven meter diep. Destijds werd deze gebruikt om de monniken en de ziekenhuizen van ijs te voorzien. Op de terugweg schiet een boer ons aan: ‘Pase, come! Bij een kapel is een feest!’ Een vrouw reikt een ruiter hapjes aan en vertelt: ‘In het klooster komen al eeuwenlang pelgrims. Vroeger kregen ze drie dagen onderdak en schoenen voor de terugtocht.’ De schranspartij bestaat uit jamón ibérico, morcilla, tortilla, queso de oveja en chorizo. De bewoners drinken, zingen en dansen, terwijl een boer uitbundig viool speelt.

Baby cadeau

Het klooster in Guadalupe is een fraai voorbeeld van de mudejarstijl en gothische kunst. Het werd gebouwd dankzij de bij veroveringstochten vergaarde rijkdommen in Latijns-Amerika en met de schapenwolhandel. Kerk en aristocratie waren een twee-eenheid. In de zalen zijn plafondschilderingen, loodzware mantels met borduursel en tachtig kilo wegende manuscripten te zien. Op de achtergrond zingen de laatste overgebleven monniken Gregoriaanse liederen. Columbus heeft in dit klooster toestemming aan God gevraagd voor zijn reizen. Later liet hij hier twee baby’s dopen die hij van een veroveringstocht had meegenomen om ze vervolgens aan de monniken te schenken. Voordat de zon ondergaat, klimmen we naar het kasteel van Cabañas del Castillo dat boven het landschap en het bijna verlaten dorpje uittoornt. De oorspronkelijk horizontale zandsteenformaties zijn door geologische krachten verticaal omhoog geduwd. We kijken uit over bossen en dehesa, met hier en daar een kerk of kasteel.

Spookstad

In Extremadura zijn drie steden die op de Werelderfgoed-lijst van de UNESCO staan. Behalve het religieuze Guadalupe zijn dat het Romeinse Mérida en het historische Cáceres, dat verborgen ligt achter immense muren. Deze stad heeft een prachtig historisch centrum dat ’s avonds aanvoelt als een spookstad: van de oorspronkelijke 100.000 inwoners zijn er dan nog maar 375 over, omdat niemand zich de restauratie en het onderhoud van de enorme palacios kan veroorloven. Deze panden zijn daardoor meestal in gebruik als museum, bank of hotel. Verder is er een restaurant met twee Michelinsterren.

Romeins erfgoed in Extremadura

Extremadura zit boordevol geschiedenis. Dat is ook te merken aan de namen die beginnen met ‘Al’ of ‘Guad’, wat duidt op Arabische afkomst. Extremadura is bovendien de geboortegrond van diverse veroveraars van 500 jaar geleden. De geschiedenis leeft. Zoals in Mérida. Op Rome na is er nergens in Europa zo’n hoge concentratie van Romeins erfgoed. In de Romeinse tijd was Mérida een grote stad. Er waren uitstekende ingenieurs, getuige een ruim 700 meter lange brug en het Teatro Romano, een voorloper van het Colosseum in Rome. Honderd jaar geleden was het een erwtenveld net buiten de stad. Na jaren uitgraven kunnen 16.000 toeschouwers hier nu weer genieten van zomercon-certen, opera’s en feesten. Het marmer uit Portugal ver-sterkt het geluid drie tot vier keer. Operazanger Carreras heeft hier geen microfoon nodig. In het aanpalende mu-seum, gebouwd door architect Rafael Moneo, krijg je een idee van het Romeinse leven. Dat gevoel geldt nog meer in Casa de Mitréo, een archeologische opgraving, verluchtigd met uitspraken van Seneca, Epicurus en Diogenes.

Militaire architectuur

We gaan naar het grensgebied met Portugal. Die grens wordt nog eens benadrukt door de kastelen die op hoge punten in het licht glooiende landschap opduiken. ‘Blind-doek me’, zegt een jongeman aan wie we de weg vragen, ‘en ik weet of ik in Spanje ben of in Portugal.’ Vanuit La Co-dosera starten we een wandeling onder het middeleeuwse kasteel. Opnieuw de geur van gom, met rechts en links rode kurkbomen. Een doedelzakspeler, olijf- en amandel- boomgaarden kondigen een dorpje aan. Ineens houdt de dorpsweg op. Het Portugese buurdorp ligt een kilometerverderop en ook daar loopt de weg dood. Om de uitspraak van de jongeman te toetsen, rijden we even later naar het nabijgelegen stadje Elvas, een toonbeeld van militaire architectuur uit de 17e eeuw, met hoge muren, poorten en bastions en bekroond met een kasteel.

Onthaasting

Op het mooie plein sluiten we onze ogen. Aan de akoestiek, aan het plaveisel onder onze voeten en het spraakvolume van de mensen, is inderdaad te horen dat dit Portugal is. Maar er is een uitzondering: het Spaanse dorp Olivenza, dat door de eeuwen heen een aantal keren is gewisseld van ‘eigenaar’. De azulejos, de gedraaide kolommen, aan alles is de uitwisseling van de Portugese en Spaanse cultuur te zien. Om de onthaasting en eenvoudige sfeer zo lang mogelijk vast te houden, kiezen we een herdersmaaltijd: migas, in varkensvet gebakken broodkruimels. Om ons daarna over te geven aan la buena vida. Extremadura is een streek waar je vooral de tijd moet nemen. „

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (nummer 1, februari – april 2012). Auteur: Karin Anema. Met dank aan het Spaans Verkeersbureau, Turismo Extremadura

Oefen je Spaans met deze samenvatting over Extremadura.

Niets fijner dan eindeloos over de Spaanse wegen zwerven. Toch kun je beter niet op weg gaan zonder de Spaanse verkeersmores te kennen. Daarom vijf onmisbare reistips voor Spanje van auto huurspecialist Sunny Cars.

Lees meer: 10 Spaanse verkeersregels 

1. Milieuzones

Sommige Spaanse steden, zoals Madrid, hebben milieuzones. In het autoverkeer worden ze aangegeven met borden met de tekst Área de prioridad residencial en zijn alleen toegankelijk voor vergunninghouders. Toezicht gebeurt via camera’s en de boetes die er worden uitgedeeld zijn hoog. Vraag daarom bij het boeken van een hotelkamer binnen een milieuzone of er een ontheffing kan worden aangevraagd. Hier vind je meer informatie over de milieuregels in Spaanse steden.

2. Geen oortjes, eten of drinken

In het Spaanse autoverkeer moet een bestuurder altijd een vrij blikveld hebben, de volle aandacht bij het rijden kunnen houden en twee handen aan het stuur hebben. Dat betekent dat je geen telefoon in je hand mag hebben en ook niet je navigatie mag instellen tijdens het rijden. Handsfree bellen mag wel, maar nooit met oortjes of koptelefoon. Ook in de file of voor rood licht mag je geen mobiel vasthouden. Verder kun je een bekeuring krijgen als je tijdens het rijden eet of drinkt, een sigaret rookt, make-up opdoet, iets uit het dashboardkastje pakt of als een telefoon, tablet of ander schermapparaat (behalve een navigatie) zich binnen het gezichtsveld van de bestuurder bevindt.

3. Voorrang verlenen

In Spanje wordt niet met haaientanden, maar met een dikke onderbroken streep aangegeven dat bestuurders voorrang moeten verlenen. Vaak wordt deze streep voorafgegaan door een grote omgekeerde driehoek op het wegdek. Daarnaast wordt vaak een driehoekig verkeersbord gebruikt met de tekst Ceda el paso (voorrang verlenen). Kruispunten kunnen over het hele kruisingsvlak voorzien zijn van gele vierkanten. Bestuurders mogen deze kruispunten alleen oprijden als ze deze zonder te stoppen kunnen passeren.

4. Parkeerverbod voor één kant

Auto’s mogen op sommige plekken alleen aan de rechterkant van de weg worden geparkeerd. In straten met eenrichtingsverkeer geldt vaak een parkeerverbod voor één kant en kan het zijn dat je er juist alleen links mag parkeren. Het is zelfs zo dat er om de 15 dagen van kant gewisseld kan worden. Blauw met rode borden langs de weg geven aan hoe het werkt. Deze borden zijn genummerd met 1 t/m 15 voor het eerste deel van de maand en 16 t/m 31 voor het tweede deel van de maand. Vergis je op de 16e van de maand dus niet, dat zou zonde zijn! Handige tip: kijk hoe andere auto’s geparkeerd staan.

5. Gasolina of gasóleo

Let op: de Spaanse namen van benzine en diesel lijken erg op elkaar! Gasolina is benzine en gasóleo is diesel. Net als in Nederland is de zwarte slang voor diesel.

Lees meer: Met de auto op vakantie naar Spanje

De grote trekkers van Baskenland zijn Bilbao en San Sebastián. Maar als je er toch bent, verken dan ook de spectaculaire grillige kust. Een woord Baskisch is genoeg om dat tot een onvergetelijke ervaring te maken: Hondartza, strand.

De cultuurtoeristen hebben Bilbao ontdekt en de culi’s overstromen San Sebastián. Bilbao is immers sinds de komst van het Guggenheim het kunstmekka van Spanje geworden. San Sebastián spant – met verschillende restaurants met drie Michelinsterren – op culinair gebied al jaren de Spaanse kroon.

Bilbao: kunstmekka

De voormalige industriestad Bilbao is hard op weg om een van de belangrijkste toeristensteden van Spanje te worden. Dat heeft de stad enkel en alleen te danken aan het fenomenale idee om de fabrieken te sluiten en te verruilen voor kunstpaleizen. Daarvoor wist de stad niet de minsten aan zich te binden. Met Guggenheim werd besloten om een museum voor moderne kunst neer te zetten dat werd ontworpen door de beroemde Amerikaanse architect Frank Gehry. Het resultaat is bekend: Uit alle delen van de wereld komen architecten en stadplanners nu naar het Baskische ‘Wirtschaftswunder’ kijken. Dertig jaar geleden werd het centrum nog gedomineerd door de rokende schoorstenen van de zware industrie en liet je de stad het liefst links liggen. Maar inmiddels heeft de ijzer- en staalproductie plaatsgemaakt voor het toerisme. Met het goede metronet ben je in een mum van tijd van het station bij het Guggenheim. Als we uit de metro stappen, worden we verwelkomd door de met bloemen getooide puppy van Jeff Koons. Dit metershoge kunstwerk voor de ingang van het gebouw is inmiddels de mascotte van de voormalige industriestad geworden.

Lees hier: Top 10 beste hotels in Bilbao

Metershoge spin

Al snel wordt duidelijk dat je het Guggenheim niet alleen moet bezoeken vanwege de kunst die er hangt – een vaste collectie Baskisch werk en wisselende grote exposities van buitenlandse kunstenaars. Het museum is meer een totaalbeleving: Om het in volle glorie te bekijken en te fotograferen, besluiten we om eromheen te lopen. Vervolgens lopen we naar de overkant en vanaf daar hebben we eigenlijk het mooiste uitzicht op het gebouw. Daarna lopen we terug naar het museum. ’ s Avonds komt de stad pas echt tot leven. Dan trekken de Bilbaínos er met de hele familie op uit om te flaneren over de nieuwe boulevard langs de rivier. Verliefde stelletjes vleien zich neer op het muurtje achter het Guggenheim en toeristen laten zich fotograferen onder de negen meter hoge spin, een van de laatste grote werken van de Frans-Amerikaanse kunstenares Louise Bourgeois. Via de promenade kun je doorlopen naar het Maritiem Museum, dat werd gebouwd op de plek waar eerst een oude scheepswerf stond. Hier kun je zien hoe de stad er in de vorige eeuw bij lag, toen de Bilbaínos nog leefden van de industrie en de scheepsbouw. Wij besluiten een kijkje te nemen in de casco viejo om mee te doen aan het dagelijkse ritueel van de Basken: de poteo. Jong en oud komen naar de voetgangerszone in de oude stad om een wijntje te drinken en wat pinchos te eten in een van de vele barretjes van de wijk. Wij ploffen neer op het terras aan het Plaza Nueva. Hier vind je de lekkerste pinchos en delicatessen van de stad. Na een rondje tapasbars lopen we weer naar de andere kant van de rivier waar de Gran Vía nauwelijks onderdoet voor de Ramblas van Barcelona. Het loopt tegen achten en het winkelpubliek dat afkomt op de uit de kluiten gewassen filialen van bekende Spaanse modewinkels als Mango en Zara en natuurlijk een Corte Inglés mengt zich met gezinnen en oudjes die aan hun dagelijkse avondwandeling onder de platanen beginnen.

In editie 3 en 4 2022 van ESPANJE! geven we tips voor mooie wandelroutes in Baskenland, bijvoorbeeld langs de bijzonder flyschformaties van Gipuzkoa. Je kunt die edities hier bestellen.

De stad uit

De volgende dag nemen we metro 2 naar Portugalete en komen daar in een compleet andere wereld terecht. Op de gezellige kade langs de Nervión verloopt het leven duidelijk in een lagere versnelling. Oude mannetjes spelen petanca op het dorpsplein terwijl een verdwaalde toerist en wat lokale jongeren de terrassen bevolken. Dat is genieten, want waar je ook zit, je hebt overal uitzicht op de indrukwekkende Puente Colgante. Deze enorme hangende brug uit 1893 is  sinds 2006  Werelderfgoed van de UNESCO. Je kunt via deze hangende ‘pont’ naar het dorpje Getxo aan de overkant. Voor de bewoners van de dorpen aan beide zijden van de oever een dagelijks ritueel. Maar wij besluiten de lift naar boven te nemen en via de gang tussen beide zijden naar de overkant te lopen. Daar worden we getrakteerd op een magnifiek uitzicht op de stad, omliggende dorpjes en de Golf van Biskaje. In Getxo slaan we meteen linksaf om het strand te verkennen. Het is een mooie zomerdag en het is er redelijk druk. We besluiten door te lopen naar het strand van Algorta even verderop waar het iets rustiger en gezelliger is. Na een duik en een kop koffie lopen we terug naar Getxo. Daar stappen we op de metro naar Plentzia. De weg erheen langs groene bergweiden is al een verrassing, maar Plentzia zelf is helemaal een schot in de roos. We moeten er nog een flink stukje voor lopen, maar dan komen we via een lange kade en het gezellige centrum van het dorp op een prachtig breed zandstrand. Helaas betrekt de lucht in ras tempo, ook dat is Baskenland, zonzeker is het nooit, en in een halfuur ligt het strand er compleet verlaten bij.

Zomerhoofdstad San Sebastián

De volgende dag stappen we op de boemeltrein om langs de grillige rotskust richting San Sebastián te rijden.  San Sebastián wordt ook wel de zomerhoofdstad’ van Spanje genoemd. Koningin Isabella II besloot in 1845 om hier haar zomervakantie rond te brengen, en sinds die tijd is San Sebastián in trek bij de Spaanse en buitenlandse aristocratie. In juli 1912 opende koningin Maria Cristina het grand hotel dat nu nog steeds haar naam draagt. Het werd de zomerresidentie van haar man koning Alfonso XIII en leden van veel Europese koninklijke families brachten hier graag enkele weken door in de zomer. Het hotel werd in de jaren tachtig compleet gerenoveerd en is nu een van de mooiste voorbeelden van de Belle Epoque architectuur van San Sebastián. Als je de stad bezoekt, begrijp je al snel wat de Europese adel hier kwam doen: De ligging van de stad aan de La Concha Baai met aan weerszijden de begroeide hellingen van de Monte Igueldo en de Monte Urgull is namelijk uniek. De zee is hier rustig omdat de golfslag wordt gebroken door het eilandje Santa Clara – vanwege de vorm ook wel de Schildpad genoemd – midden in de baai.

Lees hier: San Sebastián, strandstad voor lekkerbekken

Waanzinnige pinchos

De koninklijke bezoekers hadden in de afgelopen eeuwen dus al goed in de smiezen wat nu steeds meer toeristen ook ontdekken: San Sebastián is een stad met allure waar het leven goed is. De stranden zijn natuurlijk de grote troef, maar de culinaire geneugten doen tegenwoordig ook een flink duit in het zakje. Om te beginnen zijn er maar liefst drie restaurants met drie sterren, maar ook als je minder te besteden hebt, kun je genieten van de exquise Baskische keuken in een van de vele barretjes in de casco viejo. De togen staan hier vol met de meest waanzinnige pinchos gemaakt van alles wat Baskenland te bieden heeft: groenten, zeevruchten, paddenstoelen, romige idiazabalkaas en charcuterie. Elke bar heeft zijn eigen specialiteit, maar een ding hebben ze gemeen: gastvrijheid en gezelligheid tot in de late uurtjes. Wij doen mee met de Basken en trekken van bar naar bar om overal de lekkerste hapjes uit te proberen. Daarna duiken we een van de vele ijssalons in, op elke hoek lijkt er wel een te vinden. Nooit eerder zagen we een Spaanse stad net zovel ijstentjes en de kwaliteit is hier ook beduidend beter dan elders. Ook hier toont de stad zich een gourmetparadijs.

 Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Marjan Terpstra.

Wil je meer leuke Spanjetips?

Lees dan ook het mooie tijdschrift ESPANJE!

• Vier x per jaar 100 pagina’s inspiratie
• Elke keer weer honderden tips
• Roadtrips, steden, natuur, cultuur, wonen en  lifestyle
• Vier edities voor slechts €19,95
• Dat is 25% korting op de winkelprijs van €6,99
• Korting op Spaanse films en evenementen
• Maak kans op gratis boeken
• Altijd als eerste in huis
• Ook de digitale editie in je mailbox.
• Je regelt het meteen via deze link

Als er één streek van Spanje onbekend is onder Nederlandse vakantie, dan is het wel de regio Murcia. Dat heeft zo zijn voordelen. Je kunt je er namelijk nog volledig onderdompelen in het Spaanse leven. Een nadeeltje: goed Spaans zul je er niet makkelijk leren, want ze knauwen er flink wat af. De grote voordelen: nog prachtige ongerepte stranden, geen horden toeristen en een grote verrassing: de havenstad Cartagena. Dit zijn onze reistips.

De Costa Cálida, de kusstrook van de regio Murcia, heet niet voor niets ‘warme kust’. Hier schijnt ruim 300 dagen per jaar de zon en kun je zelfs eind december met een beetje geluk nog op een terrasje lunchen. Deze regio is echter nog steeds vrij onbekend. Volledig onterecht horen we steeds vaker. Er zijn verborgen stranden die niet onderdoen voor de baaien van Cabo de Gata. Je kunt er eindeloos wandelen in beschermde natuurparken en de grote plus: het buitenlandse toerisme is nauwelijks van de grond gekomen.

Vakantiedorpen

We besluiten de proef op de som te nemen en strijken neer in een van de vele resorts die zijn verrezen tussen de kust en de stad Murcia. Het zijn enorme vakantiedorpen met luxe huizen en eenvoudige appartementen, zwembaden, golfbanen, een supermarkt, restaurants en ander vertier. In de zomer krioelt het hier van de vakantiegangers, maar in de wintermaanden en het vroege voorjaar heb je het rijk bijna alleen. In eerste instantie doet het een beetje vreemd aan, deze vakantiedorpen in een landschap vol kassen, maar later horen we wat de reden ervan is: aan de kustlijn mag niet meer gebouwd worden, en als je dan toch de auto moet pakken, dan kun je net zo goed wat verder het binnenland ingaan. Dit beleid betekent een enorme verbetering, want de kustlijn wordt hierdoor beschermd tegen eerdere uitwassen, torenhoge hotels die je in de regio Murcia bijvoorbeeld ziet aan de Mar Menor.

Zondagsmarkt

We rijden op een zondagmorgen richting de binnenzee Mar Menor om de markt van Cabo de Palos te bezoeken. Als we aan komen rijden, ontvouwt zich voor onze ogen een Daliaans surrealistisch landschap. De zon weerkaatst op het meer waarin twee eilanden oprijzen, een prachtgezicht dat ruw wordt verstoord door de lelijke torenhoge bebouwing eromheen. Onze Murciaanse vriend Juan zei dat we de markt van Cabo de Palos niet mochten missen. En een marktje in het kustdorp op de vroege zondagochtend lijkt inderdaad aanlokkelijk, maar van de zee is weinig te zien op de markt. In een uithoek van het dorp hebben de marktlui hun waren uitgestald. Het doet meer denken aan een markt in voormalig communistisch Joegoslavië dan aan een gezellige mediterrane mercado. Maar ook dat heeft z’n charme. Als je zoals wij niet in het hoogseizoen bent, is het vooral plezierig dat je geen enkele toerist treft. Hier kopen de Murcianos hun T-shirts, jurkjes en groente die zo van het vruchtbare achterland komt. Koopjesjagers kunnen voor twee euro drie paar sokken scoren en een sjaaltje heb je al voor een eurootje. Op een troosteloos plein in het midden zorgen twee Zuid-Amerikaanse panfluitspelers voor wat sfeer en de goede koffie voor een euro doet de rest. De tip om hier te blijven eten slaan we in de wind. We gaan op zoek naar een stukje authentiek Murcia.

Ongerepte stranden, verpeste natuur

Want als de regio Murcia één grote troef heeft, dan zijn het wel de prachtige stranden die meestal alleen te voet bereikbaar zijn en daarom nog ongerept zijn. In totaal strekt de kustlijn zich uit over 250 kilometer. Vlak om de hoek van het toeristische Mar Menor ligt zo’n strand in een beschermd natuurgebied. Als we een zijweg inslaan richting Calblanque verandert het landschap subiet en lijkt het of we door de woestenij van het zuidelijker gelegen Cabo de Gata rijden. Dwergpalmen, cactussen en agaves begroeien de heuvels. De goede asfaltweg leidt naar het informatiecentrum waar een vriendelijke medewerkster vertelt over de wandelroutes die door het park lopen. Wij hebben weinig tijd en willen gewoon en uurtje naar het strand dat even verderop ligt. Op een paar ruiters en een verdwaalde wandelaar na is het strand dat wordt omsloten door bergen verlaten. Wat een heerlijke ontdekking! En dan te bedenken dat de hele kustlijn bezaaid is met dit soort stranden. Maar die zijn niet makkelijk te vinden. We pakken een andere binnendoorweg richting Cartagena en het landschap dat we dan aantreffen begint lieflijk, tot we in Portman en La Unión komen, twee mijnplaatsjes waar de natuur ruw is verstoord door mijnwerkers die vooral op zoek waren naar zilver. Het oude centrum van Portman is veranderd in een spookstad, maar La Unión is nog een levendig plaatsje dat beroemd is vanwege de Cante de las Minas, het meest prestigieuze Flamencofestival ter wereld.

Spaanse Wirtschafstswunder

Even na het middaguur komen we aan in Cartagena. Volgens Juan een lelijke marinestad omringd door petrochemische industrie die niet echt een bezoek waard is. Toch zijn we erg nieuwsgierig naar dit voormalige bolwerk van de Romeinen, de Puniërs en de Moren. Tot onze verrassing zijn de winkels op zondagmiddag gewoon open in de hoofdstraat, de Calle Mayor. Al snel blijkt dat Juan de plank volledig heeft misgeslagen. Cartagena is het schoolvoorbeeld van het Spaanse Wirtschaftswunder. Hier zie je dat de Spanjaarden het geld van de Europese Unie niet alleen maar over de balk hebben gesmeten met de aanleg van nutteloze snelwegen maar dat er ook diepte-investeringen zijn gedaan in het behoud van erfgoed en het creëren van nieuwe cultuurcentra. De autovrije winkelstraat is prachtig opgeknapt en herbergt een paar fantastische modernisti-sche panden die mooi worden gecombineerd met stijlvolle nieuwbouw. We lopen een rondje en komen bij een gigalift die ons voor twee euro naar boven brengt waar een oud fort is omgetoverd tot een museum dat de geschiedenis van de stad in kaart heeft gebracht. Vanaf de berg heb je een fenomenaal uitzicht op een van de andere hoogtepunten: het Romeinse amfitheater dat in de afgelopen jaren prachtig is gerestaureerd.

Klik hier voor een overzicht van meer dan 100 hotels in Cartagena en omgeving

Slim staaltje stadsplanning

Dat Cartagena in navolging van Bilbao en Valencia aan een slim staaltje stadsplanning doet blijkt uit de manier waarop het erfgoed is opgeknapt en wordt gepresenteerd. Doel is om de economie een slinger te geven door meer toeristen te trekken. En de marinestad maakt daarbij handig gebruik van de directe ligging van het stadscentrum aan de haven. Het is niet voor niets dat de winkels hier op zondag open zijn. Dat is vooral vanwege de cruiseschepen die hier vrijwel direct aan de Calle Mayor kunnen aanmeren. Om het die toerist gemakkelijk te maken hebben de Cartageners ook maar meteen twee prachtprojecten direct aan de kade gerealiseerd in de afgelopen jaren: El Batel, een auditorium, congrescentrum en expositieruimte is een futuristisch gebouw in wit en oranje waar je ook terecht kunt als je geen congres of concert bijwoont. Het aangename, strak ingerichte terras serveert een lekkere solo en biedt uitzicht op de haven. Probeer als het even kan echter een concert te boeken zodat je de mooie concertzaal van binnen kunt bewonderen. Vlak ernaast ligt het ARQVA, het Museo Nacional de Arqueología Subacuática, waar een mooie expositie over het onderwaterleven is ingericht.

Sterke koffie

Vanaf de kade lopen we terug naar de hoofdstraat waar de winkels nog steeds geopend zijn en de pantoffelparade is begonnen. We kunnen er gelukkig gewoon op Hollandse tijden terecht voor een lekkere tapasmaaltijd en zien de bevolking al keuvelend aan ons voorbijtrekken. Onze terrasburen nippen aan een bijzondere koffie, onderin is het wit bovenin zwart, dat willen we ook wel proberen. Volgens de ober is het een café asiatico, een van de specialiteiten van de regio: onderin gecondenseerde melk, dan een sterke solo erbij en twee flinke scheuten Licor 43 en brandy. De volgende dag is het maandag en zijn de musea gesloten, jammer, anders waren we beslist gebleven om nog meer van Cartagena te ontdekken. Maar we willen de stad Murcia ook nog zien.

Moors Murcia

Murcia werd in de negende eeuw gesticht door de emir van Córdoba aan een vruchtbare vlakte bij de rivier de Segura. De moorse invloed in nog steeds merkbaar in de stad, niet alleen aan de stukjes architectuur en moorse muren, maar vooral vanwege de resten van het complexe irrigatiesysteem dat ze hier aanlegden om het water uit de rivier tot de laatste druppel te gebruiken voor de bevloeiing van de akkers. Archeologen hebben in het hartje van de stad, bij de kathedraal, resten gevonden van een moskee. Een deel van hun vondsten is nu te zien in de expositieruimte bij de kerk. Ook in andere delen van de stad zien we voormalige fortificaties en resten van irrigatiesystemen. Pronkstuk is het klooster van Santa Clara La Real, met een prachtige patio met waterpartijen en bloembedden. Maar de Murcianen malen niet zo om dit erfgoed. Die houden vooral van een ding: Lekker met vrienden tapas eten in een van de honderden barretjes en restaurants die de gezellige studentenstad telt. Het Plaza Flores en Plaza San Juan vormen het epicentrum. Wij zijn door vrienden uitgenodigd bij Pepe el Torrao de San Juan. De specialiteit van het huis: lokaal gebrouwen bier en gambas in een jasje. ‘Een geheim recept dat al sinds 1964 in de familie zit’, zo vertelt de ober. Het smaakt ons beter dan de mojama en andere gedroogde vis die overal in de regio geserveerd wordt. Daarna volgt de lokale variant op de Valenciaanse paella: arroz murciano, met daarbij een heerlijk glas wijn uit de nabijgelegen wijnstreek Jumilla. Helaas is onze tijd om. We hadden graag nog wat bodega’s bezocht in Jumilla en Yecla of een mooie route gereden door een van de berggebieden in de omgeving. Murcia heeft ons overtuigd en smaakt naar meer!  Hier vind je een overzicht van meer dan 100 hotels in Murcia.

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 1, jaargang 2013) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Marjan Terpstra.

Oefen je Spaans met deze samenvatting over het verrassend mooie Murcia en Cartagena.

Catalonië is een van de populairste Spanje-bestemmingen van Nederlanders. Niet verwonderlijk, want het is dichtbij. De meesten gaan direct naar Barcelona of de kust. Eeuwig zonde, want het achterland is prachtig, uiterst gevarieerd en vaak fascinerend. Daarom: 9 unieke tips.

1. Land van feesten en tradities

Elke Catalaanse plaats viert zijn eigen festa major, waarbij kosten noch moeite gespaard worden. Concerten, sardanas (volksdansen), habaneras, stadsreuzen, correfocs (vuurwerk)… en de ster van het feest: castells, menselijke torens die op het ritme van de gralla vanaf de grond worden opgebouwd. De traditie van de castellers ontstond eind achttiende eeuw in Valls aan de Costa Dorada en verspreidde zich langzaam over de rest van Catalonië. La Patum in de stad Berga is een spectaculair traditioneel Catalaans festival. Hier wordt een middeleeuws ritueel herbeleefd met vuur, muziek en dans. La Patum en de castells staan respectievelijk sinds 2008 en 2010 op de immateriële werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Een heel bijzondere ervaring is de Dia de Sant Jordi (23 april), de beschermheilige van Catalonië. Op die dag vullen de straten zich met kraampjes met boeken en rozen die de Catalanen elkaar als teken van liefde of vriendschap geven. Deze datum is door de UNESCO uitgeroepen tot Wereldboekendag.

2. Duiken bij de Medes-eilanden

Naast de bekende massaal bezochte stranden biedt de Costa Brava betoverende plekjes. Een van de beste manieren om de mooie baaitjes en stranden te ontdekken is vanuit de zee. Op ongeveer een kilometer voor de kust van L’Estartit bevinden zich de Medes-eilanden. Deze kleine archipel is een van de belangrijkste maritieme natuurre- servaten in de westelijke Middellandse Zee en een ideale plek om te duiken. Duikschool L’Estartit-Illes Medes geeft cursussen en organiseert begeleide duiktrips.

Voor meer informatie zie www.enestartit.com.

3. Dalí, Miró, Picasso en Gaudí

Catalonië heeft heel wat kunstenaars voortgebracht, zoals Dalí, Miró en Gaudí. Ook Pablo Picasso liet hier zijn sporen na. Ook als je niet kapot bent van Dali’s werk, de Triángulo de Dalí (Dalí-driehoek) mag je eigenlijk niet missen als je in Catalonië bent. De route langs het werk van de surrealist Salvador Dalí voert langs het door hemzelf ontworpen Teatro-Museo Dalí in Figueras, het Casa-Museo in Portlligat, waar hij woonde met Gala, zijn vrouw en muze, en het Castillo de Púbol, het middeleeuwse kasteel dat hij schonk aan Gala en waar zij ook begraven ligt. Iets zuidelijker, aan de Costa Dorada, kun je de veel minder bekende Ruta del Paisaje de los Genios (landschap van genieën) volgen. Deze route voert langs de plekken die een inspiratiebron waren voor de schilders Pablo Picasso en Joan Miró, architect Antoni Gaudí en cellist, componist en dirigent Pablo Casals.

Voor meer informatie zie www.salvador-dali.org en www.elpaisatgedelsgenis.cat.

4. Dwalen door Nationaal Park Aigüestortes

Echt een andere kant van Catalonië zie je als je een paar dagen gaat wandelen in Nationaal Park Aigüestortes. Met zijn hoge bergen, meer dan tweehonderd poelen en meertjes en ontelbare riviertjes is dit een heerlijke bestemming voor wandelaars en gezinnen. Er lopen 26 wandelroutes van verschillende lengte en moeilijkheidsgraad door het gebied van Aigüestortes en langs het meer van Sant Maurici. In de dorpjes Espot en Boí is informatie te krijgen over het park en de routes. Er zijn daar ook gidsen die hun diensten aanbieden. Je kunt een stevige wandeling combineren met een bezoek aan de bergdorpjes in het Vall de Boí, met de grootste concentratie romaanse architectuur in Europa! Maar liefst acht kerken en een kapel staan er op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Een absoluut meesterwerk is de Pantocrator in de Sant Climent in Taüll, boor-devol middeleeuwse religieuze symboliek uit de twaalfde eeuw. Het is overigens een kopie. Het originele schilderij kun je zien in het Museu Nacional d’Art de Catalunya (MNAC) in Barcelona.

5. Skiën en smullen

Heb je al eens geskied in Catalonië? Baqueira Beret is het beste skigebied van Spanje. De cijfers spreken voor zich: hoogteverschillen van 1000 meter, een gebied van 1922 hectare met meer dan 120 kilometer aan skipiste en nog eens 14 kilometer aan paden. Het skigebied bevindt zich

in het prachtige Val d’Aran op de noordelijke helling van de Catalaanse Pyreneeën, waardoor er een lange periode fantastische sneeuw ligt. Er worden hier ook excursies georganiseerd op sneeuwschoenen, sneeuwscooters, honden- of paardensleeën en als je een echte durfal bent kun je hier heliskiën! Na een intensieve dag in de sneeuw is het heerlijk genieten van de fantastische lokale keuken in een van de vele dorpjes in de vallei. Voor meer info zie www.baqueira.es.

6. Het beste restaurant ter wereld

Gastronomisch gezien is Catalonië bijzonder compleet; het heeft restaurants van wereldformaat, de allerbeste producten en een diepgewortelde culinaire traditie. El Celler de Can Roca in Gerona is diverse malen door het Britse Restaurant Magazine uitgeroepen tot beste restaurant van de wereld – de place to be voor de echte foodies. Het geheim van de gebroeders Roca is dat ze toveren met smaken die iedereen kent. Uitgangspunt zijn lokale producten, wat niet verbaast met de zee, bergen en vruchtbaar land zo binnen handbe- reik. Maar ook exotische producten vormen een grote inspiratiebron. Puntje om rekening mee te houden: de wachtlijst kan wel oplopen tot een jaar, dus reserveer op tijd!

Voor meer info zie www.cellercanroca.com.

7. Land van wijn en cava

Catalonië telt in totaal elf denominaciones de orígen, kwaliteitswijngebieden. De bekendste is de DOQ Priorat in het binnenland van de Costa Dorada. De wijnstokken in deze bergachtige en droge streek geven uitmuntende druiven. Hier kun je lekker uitrusten in een landelijke B&B, wijn drinken, streekgerechten proeven en via wandel- en fietspaden de omgeving verkennen. Iets verder naar het noorden, tussen Tarragona en Barcelona, ligt de DO Penedès tussen de zee en de bergen. De ster van deze zone is cava, hoewel er ook andere goede wijnen vandaan komen. Op het gebied van wijntoerisme is er van alles te doen: breng een bezoek aan de bekende bodega’s van Freixenet, Codorniu of Torres, of waan je wijnboer voor een dag door mee te draaien in het wijnproces!

Voor meer info zie www.turismepriorat.org en www.enoturismepenedes.cat.

8. De slapende vulkanen van La Garrotxa

In het vulkanisch natuurpark van La Garrotxa zijn veertig vulkanische kraters en meer dan twintig basaltlavavelden. Het kan je als toerist de kriebels geven, maar wees gerust: de laatste uitbarsting was dertienduizend jaar geleden. Dit is een geweldig gebied om te wandelen of etsen en van de natuur te genieten. Je kunt hier zelfs luchtballonvaarten maken, een perfecte manier om in de kraters te kijken! Wat je hier echt niet mag missen, zijn het beukenbos La Fageda d’en Jordà en het middeleeuwse dorpje Besalú met zijn twaalfde-eeuwse brug. Het gebied van La Garrotxa staat ook bekend om zijn ‘vulkanische keuken’. De vulkaangrond is rijk en vruchtbaar, waar de lokale keuken absoluut zijn voordeel mee doet! Voor meer info zie www.cuinavolcanica.cat.

9. De rijstvelden van de Ebrodelta

Wie Catalonië bezoekt, zal versteld staan van de diversiteit in het landschap. In het uiterste zuiden van Catalonië bevindt zich de delta van de rivier de Ebro, met een oppervlakte van ongeveer 320 km2. Hier vind je zoutmoerassen, maag- delijke stranden, de pijlvormige vuurtoren van El Fangar en rijstvelden. Vogelaars kunnen hier meer dan driehonderd vogelsoorten spotten. Het landschap is volledig vlak, dus perfect om er op de ets op uit te gaan! Voor meer informatie zie www.terresdelebre.travel.

Dit artikel over Catalonië is eerder verschenen in ESPANJE! (nummer 1, jaargang 2014) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Catalan Tourist Board

Actief toerisme is in de Catalaanse Pyreneeën veel meer dan skiën en snowboarden in wintersportmekka’s als Baqueira-Beret en Boí Taüll. De pret is namelijk niet afgelopen zodra de sneeuw wijkt. Integendeel. Adrenalineverhogende outdooractiviteiten te over, in alle denkbare vormen. En altijd en overal omringd door het natuurschoon van het hooggebergte waar pieken van ruim 3000 meter geen uitzondering zijn.

In nummer 1-2021 lees je hoe fotograaf Jolande Schotten op pad ging met herders die ieder jaar met hun schapen naar hooggelegen weiden in de Pyreneeën trekken. Je kunt het nummer online bestellen.

Het Catalaanse deel van de Pyreneeën staat bekend om zijn ongekende buitensportmogelijkheden. Te midden van intens groene begroeiing, rafelige bergtoppen, lieflijke bergweiden en water in alle mogelijke verschijningsvormen kun je hier prachtig bergwandelen, paardrijden, mountainbiken, kanoën, kajakken, aan canyoning, hydrospeed en rafting doen, en nog heel veel meer. En dat alles ook nog zeer goed, op Catalaanse wijze georganiseerd.

Tijdloze dorpspleintjes

Het mooie is dat er naast al dat actief vertier ook op cultureel vlak van alles te zien is in talloze afgelegen, vaak middeleeuwse gehuchten met beeldige romaanse kerkjes op de tijdloos aandoende dorpspleintjes. Om over de lokale gastronomie nog maar te zwijgen. We likken er regelmatig onze vingers bij af, ondanks de basale aard van de gerechten bereid met in geologisch en klimatologisch opzicht weerbarstige omstandigheden in het achterhoofd. We proefden verschillende soorten slakken in saus. Wild zwijn, hert en gevogelte in aromatische stoofpotten, maar ook zwarte rijst, paddenstoelen en huisgemaakte kruidenlikeuren. Het meest typische gerecht is òlha aranesa. Een krachtige bouillon getrokken van kip, rund en varken, waaraan rijst, noedels en stukjes brood worden toegevoegd.

Blik op Frankrijk

Vielha, de hoofdstad van Vall d’Aran, ligt op drieënhalf uur rijden van Barcelona midden in de Spaanse Pyreneeën en grenzend aan Frankrijk. We maken te fiets én te paard kennis met het dal waarin de stad prachtig ligt omzoomd door ruige bergpieken met hier en daar nog een plakje sneeuw. Helaas heeft de architectuur mede door het bloeiende toerisme het onderspit moeten delven. Eentonige chalets omringen het wel aardige oude centrum. Je hebt hier toch meer het gevoel dat je midden in Oostenrijk zit dan dat je in Spanje bent. Gelukkig zijn we niet voor de architectuur naar dit afgelegen dal gekomen, waar Aranezen eeuwenlang hun blik meer op Frankrijk dan op Spanje hadden gericht. Tijd voor actie! Die vinden we na de fraaie en vanwege hoogteverschillen ook behoorlijk pittige fietstocht en de enerverende route te paard, in een steil omlaag stromende bergrivier.

Wil je wandelen of fietsen maar niet alles zelf hoeven te regelen? Kijk dan eens bij  SNP Reizen.

Heldhaftig door de canyon

In de Bausen-canyon vlak bij het plaatsje Les, het laatste dorp voor je Frankrijk bereikt, hobbelen we al gekleed in onze wetsuits met een Landrover een berghelling op. Ergens halverwege de overdadig begroeide canyon stappen we uit om meteen glibberend tussen varens en over grote, met mos bedekte stenen achter gids Joan aan de natte afdaling in te zetten. Het regent, maar daar merken we niets van. We zijn al nat van de rivier, en boven ons hoofd en langs het water is het zo dichtbegroeid dat we de lucht amper zien. Zoveel tinten groen bij elkaar zagen we niet vaak. De afdaling die wij doen is een introductie en volgens Joan in principe geschikt voor iedereen vanaf 5 jaar, dus ook voor gezinnen. Dat lijkt ons wat jong, want wij voelen ons al behoorlijk heldhaftig tijdens enkele sprongen van watervallen en glijbanen over uitgesleten rotsen.

Vet geluk

Het zal niet de laatste keer zijn dat we grenzen verleggen in dit Spaanse hooggebergte. Het stadje Sort is uiterst welvarend, al zie je dat er niet aan af. Hier viel meerdere keren de jackpot van de Spaanse ‘dikke’ kerstloterij El Gordo. ‘Sort’ betekent dan ook ‘geluk’ in het Catalaans. Dat kan geen toeval zijn. Er wonen dus stiekem veel miljonairs. De vele hier gevestigde outdoorbedrijven zorgen voor extra levendigheid in de straten. Met La Rafting Company en Outdoor Adventour beginnen we ons Great Pyrenean Adventure: een raftingtocht over de wildste rivier van Spanje, de Noguera Pallaresa, met aansluitend een overnachting in een tentenkamp midden in een natuurgebied.

Kolkend raften

Naast de schuimende rivier krijgen we uitleg van gids Edu, die de spanning wel goed weet op te voeren. We móeten, wat er ook gebeurt, zijn orders volgen. ‘Paddle forward, paddle backward, left back, right back’ zijn commando’s die we de komende twee uur non-stop horen. Later op de rivier blijkt dat hij niets te veel heeft gezegd. Twee van ons kletteren van de raft en ondervinden hoe lastig het is om rustig te blijven in kolkend water met voor je opdoemende rotsen. Gelukkig is Edu uiterst bekwaam en zorgt hij met veel humor dat alles goed komt. Even varen we achteruit met onze ogen dicht. Op het moment dat we ze opendoen, stort de raft van een waterval af. Verderop komen we bij van deze adrenalinekick in een stukje rivier zonder stroming, zodat we rustig van het adembenemende landschap kunnen genieten. Wat voelen we ons nietig in het kleine bootje te midden van de loodrechte rotswanden die – aldus Edu – de natuurlijke inspiratiebron vormden voor Antoni Gaudí bij zijn excentrieke, organische ontwerpen.

Hier vind je meer actieve vakanties in Spanje

Hiken onder sterren

We passeren Gerri de la Sal. Hier werd eeuwenlang zout gewonnen. Edu vertelt ons over de raiers. Deze mannen deden hetzelfde als wij nu, maar dan op aan elkaar geregen vlotten van boomstammen, om hun handelswaar te ruilen. Veertig kilometer stroomafwaarts van Sort start ons volgende avontuur. Tussen de bomen op de oever wurmen we ons in een geïmproviseerde kleedkamer uit de wetsuits en zien onze rugzakken per provisorische kabelbaan op veertig meter hoogte naar ons toe glijden. We weten dan nog niet dat we de volgende dag zelf op die manier de rivier zullen oversteken. Samen met gids Jordi, die alles weet over de natuur, beginnen we de wandeltocht door Reserva Nacional de Boumort. Het is een pittige klim. Dat Unesco dit gebied heeft uitgeroepen tot Starlight-reservaat geeft wel aan hoever we van de bewoonde wereld zijn. Om dit nog eens te bevestigen cirkelen ver boven ons hoofd een paar zwarte gieren dreigend rond.

Lees ook: 4 x actieve vakanties in Spanje

Luxe bivak

In het goudgele namiddaglicht zien we voor ons als een oase een luxueus ogend tentenkamp liggen. Toch zal er een paar uur na ons vertrek de volgende dag geen spoor meer van te zien zijn. De ontvangst is uiterst aangenaam met pittige, lokale kazen, worst, olijven en wijn. Ver boven ons zien we een enorme grot. Hier woonden tot de jaren vijftig de mensen die het toen nog volledig gecultiveerde dal bewerkten. Nieuwsgierig geworden halen we Jordi over om ons dit grotdorpje te laten zien. Een uur klimmen later zien we ons tentenkamp in de diepte en laven we ons aan het weidse uitzicht vanaf hier. We lopen gebiologeerd door de enorme grot met afgebrokkelde muren waaruit we nog de ligging van kleine huisjes kunnen afleiden. De vloer van de kapel ligt bezaaid met geitenkeutels. Bij terugkeer krijgen we een geurige arrós de muntanya voorgeschoteld; rijst met paddenstoelen en vlees. We toosten op deze opnieuw spectaculaire dag met een ratafía, een lokale likeur van blauwe bessen en tientallen lokale kruiden. Helaas gaat het regenen en blijft de reusachtige telescoop die sterrenkundige Montse meebracht om ons enkele geheimen van het universum te onthullen, ongebruikt.

Oorverdovende stilte

Meer avontuur wacht ons bij een wandeling van 6,5 kilometer door de nog onbedorven kloof van Congost de Mont-rebei meer naar het zuiden. Het grotendeels als een sleuf uit de rotsen gehakte pad van 2,5 kilometer boven de rivier Noguera Ribagorçana is verbluffend. 500 meter hoge rotswanden vormen de muren van de kloof, die op de smalste plekken nog geen 20 meter breed is. Dat de markante rotsen in dit gebied beklommen kunnen worden, zien we aan de kleurige stipjes mens die eraan hangen. De stilte in dit gebied is bijna oorverdovend. We wandelen er letterlijk door de geschiedenis van de geologie dankzij de duidelijk zichtbare sedimentlagen op de rotswanden aan de overkant. De belangrijkste bewoner van dit tot wildreservaat geclassificeerde gebied is de Europese otter, zien we in het bezoekerscentrum. Op een tam aandoende vos en wat roofvogels na zien we echter geen andere dieren.

Overal water

In het enige nationale park van Catalonië, dat van Aigüestortes i Estany de Sant Maurici, maken we kennis met de ongekende wandelmogelijkheden in dit gebied. Gids Gerard vertelt over de talloze wandelroutes waar je dankzij berghutten (die gereserveerd moeten worden) met radioverbinding meerdere dagen over kunt doen. Wij wandelen langs het stuwmeer Mauricio naar de La Ratera-waterval. Het park telt bijna tweehonderd meren. Hierdoor hoor je vrijwel overal waar je loopt water ruisen, stromen kreekjes langs het pad of dendert water met hoge, schuimende snelheden loodrecht naar beneden, een weg zoekend over reusachtige rotsblokken die versierd zijn met gele bloemetjes. In de waterval ontstaat als toegift op alle pracht nog een miniatuurregenboog in het opspattende vocht. We hebben zojuist het paradijs ontdekt.

Saber más: Pyreneeën

Wanneer: Voor de activiteiten die wij deden is de periode van mei tot en met half oktober het best. Mijd augustus vanwege de hitte. Tussen eind november en maart is het gebied ideaal voor wintersport.

Vliegen: Je kunt vliegen op Barcelona El Prat en dan met de auto via Lleida in 3,5 uur naar Vielha rijden. Vliegen op het Franse Toulouse is ook een optie. Dan duurt de rit naar Vall d’Aran 2 uur.

Verblijf: In Vielha sliepen we in het kleinschalige hotel Albares aan een plein midden in het centrum. Over het ontbijt waren we minder enthousiast. Dat is beter in een barretje om de hoek. Vanaf het hotel zijn de outdoorbedrijven vaak lopend goed bereikbaar. Anders zijn er prima busverbindingen of taxi’s. Bij het dorpje Les ligt de bosrijke en kindvriendelijke camping Bedura Park met verwarmd openluchtzwembad.

Taal: In principe spreekt iedereen in de toeristische plaatsen Castiliaans oftewel Spaans. De voertaal is er echter Catalaans en in Vall d’Aran zelfs Aranees. Het is handig gebruik te maken van gidsen, die over het algemeen prima Engels spreken.

Nodig: De voor de wateractiviteiten noodzakelijke wetsuits en helmen worden verstrekt. Hier dien je je eigen badkleding onder te dragen. Voor canyoning heb je eigen sportschoenen met enig profiel nodig, die nat mogen worden. Een handdoek en toiletspullen voor een warme douche na afloop zijn geen overbodige luxe. Bij het raften en kayakken worden wel plastic schoenen verstrekt. Houd bij het wandelen in de bergen altijd rekening met mogelijk bruusk veranderende weersomstandigheden.

Informatie:
www.visitvaldaran.com | toerisme Vall d’Aran
www.aralleida.cat | toerisme Lleida
www.coposbike.com | mountainbiken Vielha
www.aranequitacion.com | paardrijden Vielha
www.deportur.com | canyoning Bausen
www.laraftingcompany.com | wildwaterrafting Sort
www.outdooradventour.com | Great Pyrenean Adventour
www.bedurapark.com | Camping Les
www.hotelalbares.com | Vielha
www.aiguestortes.info | natuurpark Aigüestortes

Lees ook: Fietsen & wandelen, de mooiste routes door Spanje

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 1, jaargang 2017) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Else Beekman.

Verdwalen in paleizencomplex Alhambra, je laven aan Zuid-Spaanse lekkernijen en wandelen, fietsen of zelfs skiën in de Sierra Nevada: bij het plannen van een reis naar Granada en omgeving raak je algauw ondergesneeuwd door alle mogelijkheden. Daarom geven drie locals met Nederlandse roots een kijkje in hún Granada. Met deze tips wordt jouw trip een onvergetelijke mix van must sees en onontdekte pareltjes.

In editie 1-2021 van ESPANJE! Magazine lees je hoe Instagrammer Chloë Sterk op avontuur ging in de provincie Granada. En in de zomereditie van 2022 staan mooie wandelingen in de Alpujarras en een artikel over het Alhambra in Granada. Je kunt ESPANJE! hier bestellen.

Granada studentenstad om te blijven

Annelies Buis studeerde Taal en Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam en maakte haar opleiding dankzij het Erasmusprogramma af in Granada.  Haar tips:

1. In de wijk Realejo bevindt zich een van de favoriete bars van Annelies: La Pajuana. De bar valt op door zijn moderne inrichting. ‘Als je in Spanje een drankje bestelt, krijg je er gratis tapas bij. Maar hier zijn dat echt culinaire hoogstandjes!’ vertelt Annelies. ‘Bovendien vraagt de bediening meteen of je ergens allergisch voor bent, wat ik zeer attent vind.’

2. Een geheime parel is de Carmen de los Mártires. ‘Een carmen is een tuin bij een groot huis waar vroeger een rijk iemand woonde,’ legt Annelies uit. ‘Deze carmen ligt vlak bij het Alhambra, maar is bij toeristen niet zo bekend. Het is echter een prachtige tuin om doorheen te struinen. Er is een meertje, er zijn fonteinen en allerlei mooie bomen en planten. Een heerlijke plek om even tot rust te komen.’

3. De oude Moorse wijk Albaicín mag je niet missen tijdens een bezoek aan Granada. ‘Het is een fantastische wijk om rond te slenteren, er zijn zoveel leuke dingen te doen,’ zegt Annelies. ‘Plaza San Nicolás is heel toeristisch, maar toch moet je erheen vanwege het uitzicht op het Alhambra. Plaza San Miguel, met een schattig wit kerkje, heeft leuke terrasjes. Maar Plaza de Carvajal vind ik het mooiste: als je aan het eind van het plein komt, doemt in de verte het Alhambra op.’

4. Wie de reis naar Granada wil afsluiten met een romantisch diner, kan het best naar restaurant El Trillo. ‘Je zit te eten in de binnentuin, onder een dak van bladeren en bloemen, zo romantisch,’ mijmert Annelies. ‘Het eten is verrukkelijk, de bediening is goed, echt een aanrader.’

Lees ook: Granada, erfenis van de Moren

Sierra Nevada voor de fietsliefhebbers

Geen betere plek om te fietsen dan de Sierra Nevada, ontdekte Albert Tjoonk tijdens een vakantie in Andalusië in 2013. Meer was er niet nodig voor hem en zijn vrouw Brenda om naar Granada te verhuizen. ‘Granada is een adembenemende stad, waar de meeste tijd van het jaar de zon schijnt,’ vertelt Albert. Hij verzorgt nu met Wielrenvakantie.nl fietsvakanties in de regio.

1. Het is geen verrassing: vanuit de omgeving van Granada kun je prachtige fietstochten maken. ‘De mogelijkheden zijn zo divers,’ zegt Albert. ‘De beklimming van de Pico Veleta, de berg van 3396 meter hoog in mijn achtertuin, is een van mijn favorieten. Tijdens zo’n 38 kilometer bedwing je 2700 hoogtemeters: een imposante en bijzondere rit. Deze tocht is alleen mogelijk van juli tot oktober, als er geen sneeuw ligt. Maar het is ook prachtig om vanuit Granada naar het zuiden te fietsen, door de vallei met sinaasappelbomen, om uiteindelijk bij het strand aan te komen.’

2. Waan je in de oudheid in Guadix, de stad die bekendstaat om zijn grotwoningen. Sommige van de huisjes – uitgehouwen uit tufsteen, met een markante, witte schoorsteen bovenop – zijn toegankelijk voor publiek. Maar ook de fietsroute ernaartoe is de moeite waard, weet Albert. ‘Via een rustige weg door de bergen fiets je naar Guadix,’ vertelt hij. ‘Eenmaal daar aangekomen kun je genieten van een korte pauze op het oude plein. Vergeet niet voor je weer teruggaat de oude kathedraal, met haar bijzondere mengeling van stijlen, te bezoeken.’

3. Van al dat fietsen krijg je trek, maar ook daar weet Albert raad mee. ‘Bodega Castañeda is een van de oudste tapasbars van Granada,’ zegt hij. Het restaurant aan de Travesía Almireceros is geliefd bij zowel locals als toeristen, waardoor de zaak altijd goed gevuld is. Dus, nog even een sprintje trekken om bijtijds een tafeltje te bemachtigen.

4. De must see van Granada is natuurlijk het Alhambra. ‘Het enorme fort en paleizencomplex stamt uit de tijd van de Moren, die ruïnes halverwege de 13e eeuw ombouwden tot paleis. In heel Granada zie je trouwens veel islamitische elementen terug, in de paleizen, torens, patio’s en tuinen.’

Lees ook: Rondreis door Andalusië: Sevilla, Granada & Cordoba

Andalusisch landleven in Güéjar Sierra

Zo’n vijftien jaar geleden besloten Julie Bartels en haar man Joël hun leven op z’n kop te zetten en naar Spanje te verhuizen. Ze gingen op zoek naar de ideale plek voor hun eigen bed & breakfast. De keuze voor Güéjar Sierra, een dorpje op zo’n 25 kilometer van Granada, bleek gauw gemaakt. ‘Het is hier zo mooi,’ vertelt ze. ‘Granada is een prachtige stad, de Sierra Nevada is een uniek natuurgebied en het strand is ook nog in de buurt.’ Met hun Casa Rural Arroyo de la Greda openden ze in 2007 als een van de eerste Nederlanders een B&B in de regio. ‘En dat heeft goed uitgepakt!’

1. Güéjar Sierra is de ideale uitvalsbasis om te wandelen in de Sierra Nevada. ‘Vereda de la Estrella is een klassieker,’ zegt Julie. ‘Dit is een van de Vías Verdes, oude spoorlijnen die zijn omgebouwd tot wandelpaden. De wandeling voert helemaal tot aan de Mulhacén, met 3482 meter de hoogste berg van de Sierra Nevada. Het is een prachtige, maar pittige wandeling die zo’n zeven uur duurt, al is het ook mogelijk een gedeelte te lopen.’

2. Het is een uur rijden vanaf Granada, maar het mooiste wat Julie ooit heeft gezien: het bosque encantado aan de noordkant van de Sierra Nevada. ‘Het betoverde bos is uniek,’ vertelt ze. ‘Het is een stuk oerbos, dat dus nooit is aangetast door mensen, vuur of wat dan ook, waardoor je bomen ziet die nergens anders voorkomen. Als je deze vijf uur durende wandeling doet, zie je de meest fantastische kleuren.’

3. Voor wie wandelen niet actief genoeg is, is canyoning door de Río Verde ‘echt fantastisch mooi’. Al abseilend, klauterend en springend bedwing je de rivier omlaag. ‘De rotsformaties en de begroeiing eromheen zijn prachtig,’ zegt Julie. ‘Het is wel belangrijk dat je een goede conditie hebt en een wetsuit – ook in de zomer.’

4. Flamenco in zijn meest pure vorm, noemt Julie het. ‘Vanaf de wijk Albaicín in Granada wandel je naar de zigeunerwijk Sacromonte. Hier zijn verschillende grotwoningen waar je flamenco kunt kijken. Schrik niet, je wordt door de zigeuners vanzelf naar binnen getrokken, maar het is een niet te missen ervaring!’

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 1, jaargang 2017) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Wilke Martens.