Cultuur

Hou je van Picasso en van Spanje? Pak je agenda dan maar want 2023 is het Picassojaar. Ter ere van zijn 50e sterfjaar zijn er maar liefst meer dan 50 Picassotentoonstellingen over de hele wereld, waaronder 16 in Spanje. Centraal daarin staan vier steden waar Picasso woonde:  Málaga, zijn geboortestad;  A Coruña, de stad waar hij begon te schilderen en waar zijn jong gestorven zus begraven ligt; Madrid, de stad waar hij studeerde en Barcelona, de stad waar hij als jonge man woonde.

Bijna zes jaar na haar laatste bezoek komt de Spaanse schrijfster María Dueñas opnieuw naar Nederland om in het Instituto Cervantes in Utrecht te praten over haar laatste roman Sira. Deze roman is het langverwachte vervolg op Het geluid van de nacht, de internationale bestseller van María Dueñas. Spionne Sira Quiroga neemt je in de naoorlogse jaren weer mee op avontuur. Hoewel ze toe is aan een rustig bestaan met man en kind zet een tragisch ongeval haar wereld op zijn kop. Z

De Nederlandse markt is momenteel een van de belangrijkste markten voor de Regio Valencia.  Dat zei de Valenciaanse minister van toerisme,  Francesc Colomer, gisteravond tijdens een bijeenkomst met de pers en de reisbranche in Amsterdam. In 2021 stond Nederland op de derde plaats. Samen met Vlaanderen is Nederland helemaal koploper.

Niet zo lang geleden was saffraan een spaarpot voor families in Spaanse dorpen, vooral op de Spaanse hoogvlakte van La Mancha. Nu is het slechts een enkele familie die zich er nog mee bezighoudt. Met passie en precisie. Maar de Spaanse saffraan is in gevaar. Dat komt door slechte oogsten – het gevolg van warme zomers – maar ook door de massale import van saffraan uit Iran. Die is goedkoper maar veel slechter van kwaliteit en gaat in Spanje nu over de toonbank als ‘azafrán español’.

In 2010 verdween de Nederlander Martin Verfondern spoorloos in het afgelegen bergdorpje Santoalla in Galicië. De Spaanse regisseur Rodrigo Sorogoyen raakte gefascineerd door deze gebeurtenis en maakte er een prachtige film over: Las Bestias,
Sorogoyen was vooral geïntrigeerd door de vrouw van de verdwenen man, Margo Pool, die besloot te blijven ondanks de gevaren die op de loer lagen. In deze psychologische thriller is Martin, el holandés, vervangen door Antoine, el francés, magnifiek gespeeld door Denis Ménochet. Net als de Nederlanders is hij met zijn vrouw Olga een ecologische boerderij begonnen in de bergen in Galicië, waar het leven hard is. De dorpelingen hopen uit hun armoede te geraken door windmolens te laten plaatsen bij het dorp, maar Antoine weigert mee te doen.

Onvoorstelbaar maar het is nooit eerder voorgekomen: Antonio Banderas en Penélope Cruz samen als directe tegenspelers in een film. Maar het is de Argentijnse regisseurs Mariano Cohn en Gastón Duprat, makers van succevolle komedies als El hombre de al lado en El ciudadano ilustre gelukt met Competencia Oficial. Ze acteren niet alleen in de film maar hebben zelf meegschreven aan het script. En dat levert een zeer vermakelijke en interessante film op, waarin vooral Banderas alles uit de kast trekt om te laten zien waarom hij een topacteur is.

12 oktober is een nationale feestdag in Spanje, de ‘Día de la Hispanidad’. Winkels en scholen blijven dicht. Maar wat is de oorsprong van dit feest? Wereldwijd en ook binnen Spanje worden verschillende namen gebruikt voor de feestdag in de Spaanstalige wereld op 12 oktober. Dit zijn de verschillende benamingen die je kunt tegenkomen: Día de la Fiesta Nacional, Día Nacional de España, Fiesta de la Hispanidad, Día de la Raza, Día de la Madre Patria, Día del Descubrimiento

Neurie jij ook al weken, maanden misschien, het liedje ‘Bella Ciao’ uit de hitserie La Casa de Papel mee? Wij dus ook. Het lijkt een vrolijk deuntje, maar vergis je niet. Het Italiaanse lijflied van de serie verwierf bekendheid tijdens de Tweede Wereldoorlog, toen het door de antifascistische beweging in Italië als verzetslied werd gebruikt. 

“Manuel Liñán kwam, zag en overwon,” oordeelde Alfred van den Heuvel in een recensie voor ESPANJE na de wereldpremière in het Internationaal Theater Amsterdam van STEFFA. In oktober 2022 kruipt deze internationale flamencoster opnieuw in de huid van Steffa Wine, een Nederlandse flamencodanseres die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog furore in Nederland maakte

In Amsterdam vindt van 5 tot en met 9 oktober 2022 een nieuwe editie van het Amsterdam Spanish Film Festival plaats. Je kunt vijf dagen achter elkaar genieten van Spaanse films op vier verschillende plekken in de stad: Pathé Tuschinski, Eye Filmmuseum, OBA bibliotheek en Lab111. Behalve de films zijn er na een paar films ook Spaanse hapjes en wijnen met live-muziek en ontmoetingen met verschillende Spaanse regisseurs en acteurs.

De door Adri Boon vertaalde Nocilla-trilogie (Koppernik) van de Spaanse schrijver Agustín Fernández Mallo heeft de Europese Literatuurprijs 2022 gewonnen. De jury koos voor dit boek omdat ‘het zo’n bijzondere leeservaring is, een zeer gewaagd én geslaagd experiment.’ 

Hou je van kunst maar vind je een museumbezoek toch vaak aan de prijzige kant? In Spanje kun je op veel plekken gratis naar het museum. En in het Centro Museo de Arte Contemporáneo (ARTIUM) in Vitoria-gasteiz in Baskenlandkennen ze het ‘Tarifa tú decides’ (het ‘jij bepaalt’-tarief’). Dat geldt altijd voor scholieren en studenten (tot 14 jaar gratis) en 65-plussers, maar elke middag, woensdag en elk laatste weekend van de maand voor iederéén.

Tijdschrift ESPANJE! zocht de leukste herfstfeesten uit in heel Spanje. Bezoek bijvoorbeeld een van de saffraanoogstfeesten in Castilla La Mancha of het Playmobilfeest in de ommuurde drakenstad in Tarragona. Laat je op een Madrileens festival meevoeren naar de tijd...

Op 24 september viert Barcelona de naamdag van patroonheilige La Mercè en dat betekent dat er volop activiteiten plaatsvinden op verschillende locaties in de stad.

Op 22 september 2022 van 20:00 tot 21:00 interviewt de Groningse emeritus-hoogleraar Romaanse talen en Culturen Hub. Hermans in het OBA Theater in Amsterdam de Spaanse schrijfster Irene Vallejo. auteur van het wereldwijd succesvolle boek Papyrus. Vallejo is een groot boekenliefhebster, studeerde klassieke literatuur en spendeerde jaren aan een onderzoek naar de geschiedenis boeken en bibliotheken. Papyrus is een samenvatting van haar bevindingen. ‘Het lijken allemaal tekentjes, die letters, maar binnenin zitten stemmen. Elke
bladzijde is een eindeloze doos vol stemmen’, schrijft ze.

De Spaanse schrijver en academicus Javier Marías is zondag 11 september 2022 op 70-jarige leeftijd overleden in een ziekenhuis in Madrid, waar hij werd opgenomen voor een longaandoening. Zijn uitgever Alfaguara had op 15 augustus al gemeld dat de auteur leed aan een longaandoening ‘waarvan hij aan het herstellen was’.

Waarom is Spanje eigenlijk zo leuk? Een vraag waar we wel honderd goede antwoorden op weten. Dit zijn voor ons de toen hoofdredenen.

1. Spanje heeft bijna 8000 kilometer kust met mooie stranden

Veel toeristen komen er speciaal voor naar Spanje: de (zonnige) costa’s. Spanje telt bijna 8000 kilometer kustlijn en honderden leuke badplaatsen voor een heerlijke vakantie. Wij zetten in dit artikel alle kusten in Spanje voor je op een rij. 

Op 11 september gaan Catalanen (mét hun vlaggen) massaal de straat op.

Wie Barcelona bezoekt kan bijna niet om hem heen. Miljoenen toeristen bezichtigen jaarlijks het wereldberoemde park dat zijn idee was en nog altijd zijn naam draagt. Bijna twee eeuwen lang behoorde de familie Güell tot de meest invloedrijke families van Spanje. Eusebi Güell is ongetwijfeld de beroemdste telg uit deze Catalaanse familie. Hij ging de geschiedenis in als industriemagnaat, politicus, maar bovenal als mecenas van Antoni Gaudí. Wie was Eusebi Guëll?

Als we in Spanje zijn genieten we vaak van dingen die voor Spanjaarden de normaalste zaak van de wereld zijn. En daar kunnen we nog best iets van leren, toch?

Spanje is net als Nederland een echt voetballand. Ook het vrouwenvoetbal krijgt daar steeds meer voet aan de grond. De eerste vrouwenliga, de Primera División Femenina, bestaat sinds 1988. Maar de eerste Spaanse vrouwenvoetbalclub was er meer dan 100 jaar geleden al....

Santiago Calatrava bepaalde het gezicht van Valencia. Opdrachtgevers staan voor hem in de rij.  Of er nu een toren of een metrostation, een universiteitscampus of een brug moet komen, overal – van New York tot Dubai, van Mexico tot de Haarlemmermeer – wil men het liefst een Calatrava. Wie is hij en hoe gaat Calatrava te werk?

Helaas dit jaar geen Tomatina zoals we gewend zijn. Buñol roept fans in de hele wereld op, om tóch mee te doen aan dit beroemde tomatenfeest.

Antoni Gaudí Was een Catalaanse architect en leefde van 1852 tot 1926 in Spanje. Rond het jaar 1900 ontwierp hij vooral in Barcelona markante gebouwen en projecten. Van al zijn werken is de Sagrada Familia toch wel de bekendste maar er zijn veel meer mooie werken die Antoni Gaudi ontworpen heeft.

De Spaanse wielerronde Vuelta komt eind augustus naar Nederland. Op 19 augustus wordt er gefietst in Utrecht, op 20 augustus is het peloton in Den Bosch en de 3e etappe gaat op 21 augustus opnieuw door het Brabantse land vanuit Den Bosch. Op 23 augustus gaat de Vuelta dan verder in Baskenland en op 11 september is de finish in Madrid.

Ons lijkt het wel wat, oud worden in Spanje. De zon op je bol, lekker eten en veel gezelligheid op straat doen een mens op leeftijd goed. Dat Spanje het Europese land is waar mensen het oudst worden, verbaast dan ook niet hard. Jongens die nu geboren worden in Spanje, worden gemiddeld 80,3 jaar oud; voor meisjes is dat zelfs 85,6 jaar. Dat is ruim 10 jaar ouder dan het wereldwijde gemiddelde! 

Tomatengevechten, aanvallen van Vikingen met horens op hun hoofden, menselijke torens. De zomer betekent feest in Spanje. Deze acht feesten hieronder zijn beslist een omweg waard. Bianca van Kralingen uit Pontevedra, blogger van OntdekGalicie.nl: ‘Tijdens de Romería Vikinga, zoals de Vikingfeesten in Galicia officieel heten, staan duizenden mensen gekleed in berenvellen, met helmen met horens op het hoofd en zwaarden in de hand, op de kade van de Río Ulla te wachten op de invasie van de Vikingen.

Wie was Frida Kahlo? We kennen allemaal haar kleurige beeltenis met bloemen in het haar maar weinigen weten iets over het leven van deze Mexicaanse kunstenares die uitgroeide tot een internationaal stijlicoon.

Dat Spanje heel veel feesten en vieringen heeft is bekend en een aantal Spaanse tradities is met recht bijzonder, hilarisch en op zijn best een béétje vreemd te noemen. Tot die laatste groep behoort El Salto del Colacho in Castrillo de la Murcia in de provincie Burgos. Sinds 1620 vindt daar elk jaar de ‘sprong van de duivel’ plaats. So far so good. Maar wie zich afvraagt hoe, wat en waarover, zal bij het antwoord de wenkbrauwen toch lichtjes optrekken: over baby’s!